Người hiền lành, nhân đức luôn phải chịu sự khốn khó ở đời này. Tục ngữ có câu: “Lửa thử vàng, gian nan thử đức”. Như người thợ dùng lửa để thử vàng như thế nào, Thiên Chúa cũng lấy sự khốn khó để thử nhân đức như vậy. Nhân đức của những ai chưa phải chịu khốn khó thì còn non nớt và chưa trưởng thành. Cha Gioan là người rất nhân đức nên cha phải chịu nhiều sự khốn khó nặng nề.
Cha Gioan là người khiêm nhường, hiền lành, không mất lòng ai, suốt đời chỉ cố gắng tập sống đạo đức, chăm chỉ làm việc bổn phận của mình, làm ơn cho biết bao nhiêu người, nhưng sao lại bị người ta khinh dể, ghen ghét, vu khống nhiều đến thế? Mà sao những người muốn làm hại cha Gioan lại là anh em linh mục, họ cũng coi sóc bổn đạo như cha Gioan? Thiên Chúa đã an bài như thế để mọi người nhận biết rằng những việc làm sáng danh Chúa, làm ích cho các linh hồn là việc Chúa làm chứ không phải việc người ta. Bởi vì người ta chẳng những không giúp gì cho việc ấy mà còn ra sức ngăn trở, vùi dập phá đổ công việc ấy.
Trong Tân Ước có chép:
”Khi những nhà lãnh đạo dân Do Thái thấy thiên hạ ở khắp mọi nơi kéo đến với Chúa Giêsu đông quá, Người đi đâu dân chúng cũng đi theo, thì họ nói với nhau rằng: 'Kìa dân chúng bỏ chúng ta mà theo Người hết'. Tự bấy giờ, họ sinh lòng ghen ghét và tìm cách giết Chúa Giêsu”.
Cùng vậy, khi cha Gioan hay đi giảng và giải tội cho giáo dân các xứ, giúp các linh mục ở các xứ quanh đấy thì các ngài rất hài lòng và khen cha Gioan là người đạo đức sốt sắng, nhưng khi thấy con chiên trong xứ của mình đua nhau đến xứ Ars xưng tội với cha Gioan thì sinh lòng ghen ghét và chê trách cha Gioan:
- Cha Gioan dốt lắm. Latinh không biết tiếng nào, phải học đi học lại thần học hai ba lần mà không hiểu, không nhớ. Chỉ nhờ thế lực của cha Balley xin bề trên cho thì mới không bị đuổi khỏi chủng viện và được làm linh mục. Đúng ra, cha Gioan phải biết mình kém cỏi, phải đặt mình dưới các linh mục khác. Ai ngờ cha lại dám tranh quyền với các linh mục thông thái và thánh thiện hơn mình, và đặt mình lên làm thầy dạy dỗ, coi sóc linh hồn giáo hữu của cả miền nầy.
Lại có đấng khác nói những lời nặng hơn:
- Cha Gioan tính tình lạ lùng, khác thường, không theo cách ăn ở của linh mục. Cha ăn chay hãm mình, mặc áo cũ rách, lấy cái vẻ bề ngoài cho người ta kính trọng và khen ngợi, làm mồi nhử người đến xưng tội với mình. Ai đến xưng tội thì mê hoặc nó, khiến những ai xưng tội với cha Gioan thì luôn khen cha là nhân đức, là thánh sống và chỉ nghe theo lời cha dạy bảo, không còn nghe lời cha xứ của mình dạy bảo nữa.
Hầu hết các linh mục vùng ấy luôn mỉa mai và chê trách cha Gioan. Người thì ghen ghét thật tình; người thì có lòng ngay nhưng thấy cách ăn ở của cha Gioan khác thường, không giống như các linh mục khác, tưởng cha rối đạo, muốn cha Gioan sửa đổi cách ăn ở cho giống phần đông các linh mục khác.
Lúc đầu, các linh mục chỉ chê trách và nói xấu cha Gioan với nhau thôi, không để lộ cho giáo dân biết chuyện ấy. Nhưng về sau, các cha không giữ được điều ấy, nói ra ngoài cho người ta biết. Có cha khuyên giáo dân của mình đừng đi xưng tội với cha Gioan, vì cha ấy dốt nát không thuộc sách thần học, không biết cách hướng dẫn linh hồn người ta. Có cha cấm hẳn giáo dân của mình đến xứ Ars xưng tội với cha Gioan, người nào không vâng lời thì ngài đe không giải tội cho người ấy nữa. Có nhiều cha khi giảng lễ ngày Chúa nhật, vừa khuyên vừa cấm con chiên của mình đi xưng tội với cha xứ Ars, vừa nói nhiều điều xấu làm hại thanh danh cha Gioan. Người viết tiểu sử cha Gioan ghi lại:
”Trong mười năm, các linh mục khắp cả miền ấy, khi giảng ngày Chúa Nhật, họ nói về Thiên Chúa và cắt nghĩa giảng giải về Lời Chúa thì ít mà nói xấu cùng chê trách cha Gioan thì nhiều”.
Giáo dân thấy cha xứ của mình nói xấu, bôi nhọ cha Gioan, liền nghi cha xứ mình ghen tức nên càng không tin, không nghe lời các cha ấy, họ lại rủ nhau đến xứ Ars xưng tội với cha Gioan, họ đi từng đoàn năm mươi người, một trăm người đông hơn trước. Có nhiều linh mục chánh xứ thấy mình không bảo được giáo dân thì viết thư trình đức giám mục, xin đức cha giải quyết vụ này. Nhưng đức giám mục làm ngơ, không hồi âm cũng không thông báo gì.
Bấy giờ, hầu hết các linh mục trong miền họp lại làm đơn kiện cha Gioan. Trong đơn ấy kể ra các việc cha Gioan làm, cách ăn ở và xin đức giám mục rút cha Gioan về tòa giám mục kẻo làm thiệt hại nhiều linh hồn và làm ố danh linh mục trong cả địa phận. Cha Gioan nghe những lời các linh mục kia chê trách và nói những điều làm hại thanh danh của mình trong cả địa phận, cấm giáo dân không được đến xưng tội với mình, và biết các linh mục ấy đã làm đơn kiện mình nơi đức giám mục, thì cha không lấy làm lạ vì cha biết mình dốt nát kém tài kém trí, không đáng làm linh mục coi sóc người ta. Chẳng những cha không buồn giận, không kêu trách các linh mục kia mà chỉ nói:
- Các cha ấy chưa biết tôi rõ, chứ nếu biết rõ hơn các ngài còn chê trách và tố cáo nhiều điều khác nữa.
Cha Gioan nghĩ: Đức giám mục sẽ nghe lời các linh mục kia trình và nay mai sẽ có thư phạt mình rất nặng, sẽ bị treo chén, không cho mình coi sóc con chiên nữa và bắt về tòa giám mục cấm túc ở đấy.
Những sự khốn khó chúng ta chịu ở đời này là thập giá Chúa đã định cho chúng ta vác. Khi cha Gioan già yếu, một lần kia đang giảng, nhớ đến khi xưa các linh mục họp nhau chê trách, vu khống mình, cha nói: Thánh giá là điều quý trọng mà Thiên Chúa chỉ ban cho những người con ưu tuyển. Anh chị em phải cầu xin Chúa ban cho lòng yêu mến thánh giá, nghĩa là yêu mến sự khốn khó thì Chúa mới ban cho anh chị em ơn ấy. Ngày xưa, Chúa đã để cho cha phải vác nhiều thánh giá nặng, phải chịu nhiều sự khốn khó, bị người ta chê trách, vu khống hơn mười năm. Lúc đó cha cầu xin Chúa ban cho cha ơn yêu mến thánh giá, cha vừa xin ơn ấy thì được an ủi và vui chịu mọi sự khốn khó.
Cha Gioan nói cha phải vác nhiều thánh giá nặng nề là điều có thật, vì những con chiên khô khan xấu nết thấy các linh mục đã làm đầu trong việc chê trách, dèm pha cha Gioan nên họ cũng bắt chước phỉ báng và vu vạ cho cha nhiều điều nặng lắm. Điều này chẳng lạ gì, vì thế gian xấu xa, mê đắm xác thịt nên cũng gán ghép cho người khác những điều hư thân và mất nết như nó.
Các linh mục chê trách cha Gioan dốt nát không biết hướng dẫn linh hồn người ta, hãm mình ăn chay mượn vẻ đạo đức bề ngoài cho thiên hạ trọng kính, ăn mặc xốc xếch làm ô danh hàng linh mục. Còn những bổn đạo khô khan xấu nết vu vạ cho cha chơi bời trác táng, làm điều ô uế ghê tởm. Họ không dám nói những điều ấy trước mặt mọi người vì sợ người ta ghét. Họ ném đá giấu tay, viết giấy những điều vu vạ rồi ban đêm dán trộm lên cửa và vách nhà thờ.
Trong cơn bão táp thử thách ấy, cha Gioan không hề lo lắng sợ hãi, không mất bằng an tâm hồn, cha cứ bĩnh tĩnh vui vẻ, cứ giảng giải, làm các việc bổn phận của mình như thường lệ, cha làm như không hề có sự khó khăn nào. Khi cha già yếu, có người hỏi cha:
- Trong cơn khốn khó ấy, cha có mất bằng an, có ngã lòng không?
Cha đáp:
- Bấy giờ tôi ước ao có bề trên phạt và bắt tôi về tòa giám mục, nhưng không thấy đức giám mục tỏ ý gì, nên tôi nghĩ: tôi còn coi xứ ngày nào, tôi phải làm việc theo bậc của tôi ngày ấy, cho nên tôi cứ làm việc như thường chẳng bỏ việc nào. Hơn nữa chúng ta biết: những việc chúng ta làm lúc khốn khó, không có sự yên ủi thì có công đẹp lòng Chúa hơn là những việc chúng ta làm lúc bằng yên vui vẻ và được an ủi.
Về sau có một linh mục hỏi cha:
- Thưa cha, giáo dân của con bất nhân, tệ bạc quá. Con đã làm nhiều ơn cho nó thế mà nó không biết ơn lại còn oán thù, vu khống con nhiều điều làm mất danh dự của con. Con nhịn đã lâu, nhưng bây giờ con không chịu nổi nữa. Con không ở xứ đó được nữa, con muốn viết thư xin đức giám mục đổi con qua xứ khác. Xin cha cho con biết ý kiến và dạy con phải làm sao?
Cha Gioan đáp:
- Con nghĩ cha phải làm như con đã làm khi xưa. Hãy để cho người ta nói chán chê thì thôi. Khi nói chán, không còn gì để nói nữa thì họ sẽ thôi.
Đức giám mục đang coi sóc địa phận lúc bấy giờ là người đạo đức sốt sắng và khôn ngoan vững chắc. Khi ngài thấy nhiều linh mục lão thành, có công trong việc coi sóc giáo dân đã lâu năm làm đơn tố cáo cha Gioan nhiều điều hệ trọng, nên ngài sai hai linh mục chính của địa phận đến xứ Ars để điều tra việc ấy.
Hai cha chính địa phận đến xứ Ars tra xét các việc cha Gioan làm, cách cha ăn ở, thì không thấy có điều gì nghịch lại lề luật Giáo Hội hay trái với quy tắc riêng của các linh mục. Giáo dân các nơi đến xưng tội ở đấy là do tự ý, tự nguyện người ta muốn đến, cha Gioan không bắt buộc hay dỗ dành ai đến xưng tội với mình. Hơn nữa, muốn xưng tội ở đâu, với cha nào là sự tự do lựa chọn của mỗi người, không có luật nào cấm điều ấy. Cho nên bên nguyên đơn thua còn bên bị kiện lại thắng.
Để an ủi bên nguyên đơn cho bớt xấu hổ bẽ mặt, đức giám mục truyền cho cha Gioan từ lúc đó trở đi, phải ghi lại những điều khó xử cha gặp trong tòa giải tội và cách cha đã giải quyết những điều ấy như thế nào để trình lên cho đức giám mục. Bề trên xem xét những báo cáo ấy, thấy cách cha Gioan cư xử hợp với sách thần học dạy, không sai chút nào. Bấy giờ đức giám mục mới bày tỏ cho các cha biết, họ đã sai lầm khi vu oan cho cha Gioan Vianney.
Đức giám mục cũng tra xét về cách ăn nết ở của cha Gioan. Ngài đi thăm xứ Ars hai ba lần xem xét các việc cha Gioan làm, thấy cha Gioan ăn chay hãm mình, siêng năng cầu nguyện, chịu khó ngồi tòa giải tội lâu giờ thì kính trọng và yêu mến cha Gioan như người đã tiến cao trên đường nhân đức. Từ đấy, ngài không im lặng khi có ai chê trách cha Gioan trước mặt ngài nữa. Hai ba lần ngài khen cha Gioan trước mặt nhiều linh mục của địa phận: “Phải chi địa phận chúng ta được nhiều linh mục như cha Gioan thì đạo Công Giáo làm sáng danh Chúa biết bao!”
Các linh mục thấy đức cha kính trọng, yêu mến và khen ngợi cha Gioan nên chẳng dám giận ghét, mà đổi lòng giận ghét thành lòng quý trọng; rồi cách cha Gioan ăn ở và đối xử hiền lành khiêm nhường với các linh mục đã cố tình làm hại mình thì lại càng làm các linh mục ấy thêm lòng yêu mến cha hơn nữa.
Có một linh mục viết thư phê bình, chê trách cha Gioan nhiều điều thậm tệ:
- Tôi không hiểu vì sao cha dốt nát và học kém thế mà còn dám giải tội cho người ta.
Linh mục ấy còn nói nhiều điều xấu xa hơn nữa. Chẳng mấy khi cha Gioan viết thư vì cha quá bận rộn, chẳng có giờ nào rảnh mà viết thư, nhưng lần này cha Gioan viết thư cho linh mục ấy: “Trọng kính cha, con đội ơn cha muôn phần vì cha biết con rất tỏ tường và thành thật chỉ bảo những điều lợi ích cho con. Vậy cha có lòng thương con, xin cha thương cho trót là xin cho con được khỏi gánh nặng này, con không gánh nổi vì dốt nát kém trí khôn và kém nhân đức, để cho con nghỉ, tìm nơi vắng vẻ mà ăn năn đền tội.”
Linh mục đã viết thư trách móc xỉ vả cha Gioan không phải là người khô khan xấu bụng nhưng là người đạo đức sốt sắng, chỉ vì cha nghe và tin lời những linh mục khác nói nên mới viết thư mà thôi. Nên khi nhận được thư trả lời rất khiêm nhường của cha Gioan thì ngài liền nghĩ lại, biết mình đã sai trái, sau đó ngài tìm đến cha Gioan xin tha lỗi và đem lòng quý mến và thường xuyên đến thăm cha Gioan.
Có nhiều linh mục ghen ghét, nói xấu cha Gioan nhưng khi gặp cha vài lần, thấy cha hiền lành khiêm nhường thì thay đổi, trước ghen ghét nói xấu bao nhiêu nay kính trọng và khen ngợi bấy nhiêu. Sau mười năm bão táp thử thách ấy, hầu hết các linh mục trong địa phận đều kính trọng và thán phục cha Gioan.
Chắc chắn ma quỷ giận ghét và quấy phá các thánh, những ai đọc hạnh các thánh đều biết điều ấy. Khi xưa ma quỷ đã cám dỗ Chúa Giêsu nơi hoang địa, đã quậy phá, đánh đập và doạ nạt Thánh Antôn tu rừng, Thánh Hilariô, Thánh Phanxicô. Ma quỷ cũng đã bóp cổ, cố tình giết Thánh Antôn Padua hai ba lần. Thánh nào càng làm sáng danh Chúa, càng cứu được nhiều linh hồn ra khỏi tay nó bao nhiêu nó càng giận ghét, quấy phá và cố tình làm hại các thánh ấy bấy nhiêu.
Vì cha Gioan làm sáng danh Chúa và cứu được nhiều linh hồn nên ma quỷ giận lắm, quấy phá cha suốt ba mươi lăm năm trọn. Vì cha rất khiêm nhường nên hay giấu các nhân đức và các việc lành mình làm kẻo người ta biết mà trọng kính mình; còn ma quỷ quậy phá thì cha sẵn lòng tỏ cho thiên hạ biết có ý cho người ta khinh dễ, coi thường cha như người tội lỗi.
Trước tiên, ma quỷ cám dỗ cha Gioan về sự kiên trì để chán nản bỏ việc bổn phận. Tự nhiên cha lo lắng bối rối về những tội cha đã phạm từ bé, coi những tội nhẹ của mình đã phạm trở nên thật nặng nề, ghê tởm, nghĩ rằng mình là đầy tớ vô ích, không đáng làm linh mục hướng dẫn coi sóc linh hồn người ta, ngài luôn xem thấy cửa hoả ngục mở sẵn chờ đón mình nên đêm ngày lo lắng không yên tâm chút nào.
Cha phải chịu cơn bối rối lo lắng ấy một thời gian dài nhưng vì cha tin tưởng một cách kiên vững vào Chúa Giêsu nhân lành vô cùng đã đổ máu ra cho mọi người được rỗi, nên cha có thể nói như Thánh Gióp xưa rằng: “Dù Đức Chúa Trời có giết tôi, tôi cứ trông cậy vào Người”. Vì thế cha vẫn vững lòng làm các việc bổn phận của mình cách chu đáo, không bỏ một việc nào. Ma quỷ thấy không cám dỗ được cha bề trong được thì quấy phá cha bên ngoài. Cha Gioan đã kể ra những mưu chước ma quỷ làm như sau:
- Khi tôi về xứ Ars được sáu năm và đã lập viện cô nhi thì ma quỷ mới quậy phá tôi lần đầu. Có một đêm, tôi sắp đi ngủ vì đã khuya lắm thì thấy đập ở cổng ngoài ba cái rất mạnh, chẳng khác gì có người lấy búa phá cửa. Tôi ra mở cửa và hỏi “Ai đấy? Ai đấy?”, nhưng chẳng có ai thưa, cũng chẳng thấy ai cả, nên tôi lại lên giường ngủ. Vừa chợp mắt, tôi lại nghe thấy đập ba cái mạnh hơn ba cái trước, mà lần này chúng đập cửa liền với phòng tôi nằm. Tôi chỗi dậy và ra hỏi như lần trước nhưng cũng chẳng thấy ai. Khi ấy, ông tiên chỉ làng Ars mới dâng cúng cho nhà thờ những đồ quý để trong phòng nên tôi đoán là kẻ trộm muốn lấy những đồ ấy chăng. Vì vậy tôi bảo với ông trưởng thôn cắt mấy người canh gác nhà xứ ban đêm. Đêm nào các người canh gác đều nghe thấy tiếng đập nơi cửa này, đẩy cửa kia rầm rầm nhưng khi chạy đến thì chẳng thấy ai.
Đêm nào cha Gioan cũng nghe tiếng đập như vậy nên sợ hãi, kinh khiếp không ngủ được, yếu nhược xanh xao hơn trước nhiều. Con chiên trong xứ thương cha và lo lắng, sợ cha sinh bệnh nên cử người cầm súng canh gác cả bốn mặt nhà xứ và cả trên gác chuông nhà thờ. Nhưng đều vô ích, vì đêm nào tiếng đập cùng đẩy cửa rầm rầm vẫn xảy ra nơi này nơi kia khiến những người canh rùng mình sợ hãi vì chẳng thấy ai hết. Có một đêm, những người canh gác sợ quá phải tri hô lên. Cha Gioan ở trong nhà chạy vội ra xem xét mọi nơi không thấy ai. Bấy giờ cha Gioan và mọi người đều tin là ma quỷ làm những việc ấy, chớ không phải do con người. Lúc ban đầu, cha Gioan tưởng kẻ gian làm thì sợ hãi kinh khiếp, nhưng khi cha Gioan biết chắc là do ma quỷ quậy phá, nhát mình, cha chẳng còn sợ hãi gì nữa nên bãi bỏ những phiên canh gác đêm, không cho người canh gác nữa.
Lúc đầu, ma quỷ ở bên ngoài, không vào trong nhà nhưng về sau, từ khi cha Gioan cho những người canh gác về thì đêm nào nó cũng vào trong phòng cha, đánh đổ ghế ngồi, bàn viết, mở tủ, mở rương, lục lạo khắp nơi và cứ liên tục kêu tên cha Gioan: “Vianney, Vianney!”
Rồi chúng chửi rủa, mắng nhiếc cha là thằng ăn khoai. Có lần nó đe dọa cha rằng:
- Bớ Vianney! Ta sẽ đánh, sẽ trị mày! Tao sẽ bắt mày, này tụi tao sắp tóm được mày rồi.
Có khi như thợ mộc đóng đinh vào cột nhà, cưa xà, đục chỗ nọ, khoan chỗ kia; khi thì nó lấy tay đập trên mặt bàn, trên chậu rửa mặt kêu bùm bùm như người đánh trống. Có đêm cha Gioan nghe như có toán quân tập trận ở ngoài sân, hay có người đi giày, đi guốc kêu lộp cộp ở hàng hiên suốt đêm. Có đêm nó đến giường, giật mùng rất mạnh như muốn xé nát cái mùng ra và rung giường cho cha rơi xuống đất.
Vì sao ma quỷ quấy phá cha Gioan như vậy?
Ma quỷ quấy phá cha có nhiều lý do: một là nó có ý bắt ép cha bỏ việc bổn phận, bỏ việc cứu thoát những linh hồn khỏi tay nó. Chính ma quỷ đã dùng miệng của một người đàn bà bị quỷ ám mà nói với cha Gioan điều ấy, như chúng ta sẽ thấy ở đoạn tới. Hai là ma quỷ muốn giết cha Gioan nhưng vì Thiên Chúa không cho phép nên nó quấy phá luôn. Ngủ và ăn uống là những điều rất cần cho thân xác được sống, có sức mà làm việc. Vì cha Gioan đã ăn chay hãm mình quá nhiều, nay mà không ngủ được nữa thì chỉ có chết chứ không sống được, nên ma quỷ quấy phá cha đêm ngày, không cho cha ngủ để sinh bệnh mà chết, không còn cứu được các linh hồn, không phá mưu chước của nó nữa.
Việc ma quỷ quấy phá và hù doạ cha Gioan đồn thổi ra khắp mọi nơi. Những người giáo dân lấy làm lạ không hiểu tại sao ma quỷ dám quấy phá linh mục có tiếng nhân đức như thế. Có nhiều linh mục không tin ma quỷ quấy phá cha. Các đấng ấy quả quyết rằng chẳng có ma quỷ nào quấy phá cha Gioan, chỉ bởi cha ăn chay hãm mình quá sức và thức đêm không ngủ được nên sinh bệnh tâm trí mơ màng. Nếu như cha chịu khó ăn uống, ngủ được như người ta thì sẽ chẳng còn ma quỷ nào quấy phá mình cả.
Năm 1826 là năm ban ơn Toàn Xá, cha Gioan đi giảng tĩnh tâm ở xứ kia gần Ars. Có nhiều linh mục khác cũng đến đấy nữa. Bấy giờ trong miền, người ta đang bàn tán về những việc ma quỷ quấy phá và hù dọa cha Gioan. Một hôm, đang lúc giờ cơm tối, các linh mục cũng nói đến điều ấy. Có cha chọc ghẹo cha Gioan, có đấng khuyên cha Gioan rằng:
- Cha đừng ăn chay hãm mình quá, hãy ăn uống bình thường như chúng tôi thì cha sẽ khỏi bị ma quỷ quấy phá.
Lại có linh mục nói nặng lời, làm buồn lòng cha Gioan: “Cha bị bệnh tâm trí, cha thuộc loại dở người” và nhiều điều khác nữa.
Cha Gioan im lặng không thưa lại lời nào. Nửa đêm, lúc mọi người trong nhà xứ ngủ yên, bỗng dưng nghe tiếng đập và tiếng đẩy cửa rầm rầm, nhà cửa chuyển động, nghiêng bên này xiên bên kia như gần sập. Lập tức mọi người thức giấc, sợ hết vía. Các đấng chạy đến phòng cha Gioan nằm, thấy cha đang ngủ mệt, liền đánh thức dậy và nói:
- Cha dậy đi vì nhà sắp sập rồi.
Cha Gioan đáp:
- Các cha đừng sợ, xin các cha cứ nghỉ đi.
Các cha thấy cha Gioan ung dung, bình tĩnh thì bớt sợ hãi mà đi ngủ.
Độ một tiếng sau, lúc cả nhà còn đang ngủ thì nghe tiếng gọi mở cổng. Cha Gioan dậy mở cổng thì gặp một người rất khô khan tội lỗi từ xa đến xin xưng tội. Cha đưa người ấy vào nhà thờ để giải tội, rồi cha ở lại nhà thờ đọc kinh cầu nguyện cho đến giờ làm lễ.
Đêm nào ma quỷ cũng quấy phá cha, không cho ngủ. Cha vui mừng vì biết đó là dấu hiệu sắp có người khô khan tội lỗi tìm đến mình để xưng tội. Mà thật như vậy, vì khi mở cổng nhà xứ để ra nhà thờ thì cha thường gặp người tội lỗi ăn năn trở lại đến xưng tội với cha, ma quỷ biết nên nó tức giận, ghen ghét và quấy phá như vậy.
Ma quỷ không chỉ quấy phá cha Gioan một kiểu cách, thỉnh thoảng nó lại đổi kiểu. Có đêm nó nằm dưới gầm giường của cha mà la hét, có lúc nó chui rúc vào trong cái gối của cha mà rên rỉ cả đêm như cha bị bệnh. Có một đêm nó lấy hình chiếc gối mềm như bông, khi cha Gioan gối đầu vào thì nó kêu: “Ui da, ui da!” Lần ấy cha kinh khiếp quá sức.
Năm 1826 cha đi giúp tĩnh tâm ở một xứ lân cận, đem nhiều người tội lỗi về với Chúa nên ma quỷ quấy phá cha dữ lắm. Đêm nào nó cũng kéo giường cha nằm, kéo đi kéo lại trong phòng cả đêm. Một lần cha ngồi giải tội mà thấy toà giải tội và ghế cha ngồi tròng trành, nhấp nhô như thuyền nhỏ đi trên sông lúc sóng lớn.
Cha Gioan có treo ở ngoài cửa phòng một mẫu ảnh Đức Mẹ mà cha rất tôn kính và yêu mến ảnh ấy cách đặc biệt. Ma quỷ biết như thế nên chọc tức cha bằng cách lấy bùn dơ bôi vào ảnh ấy, đêm nào cũng bôi bùn vào ảnh nên cha Gioan phải cất ảnh đi.
Ma quỷ hay đốt nhà người ta, điều này có thật vì có nhiều câu truyện làm chứng. Nó không đốt nhà cha Gioan nhưng đốt giường cha nằm. Sáng ngày hôm ấy, người ta thấy khói trong phòng cha Gioan thoát ra lối cửa sổ nhiều lắm. Khi đến xem, họ thấy giường chiếu, mùng mền và mấy mẫu ảnh đã cháy ra tro và lửa vừa mới tắt. Lúc ấy, cha Gioan đang làm phép ảnh tượng ngoài nhà thờ, cha bảo với vị linh mục kia rằng:
- Con nghèo chỉ có mỗi cái giường thôi mà ma quỷ cũng vừa đốt rồi.
Không ai kể hết các cách ma quỷ quấy phá cha Gioan. Cha có một bình sứ đẹp đựng nước phép trong phòng, ma quỷ cũng đập cho vỡ nát. Cha có một hũ thuốc để bóp chân nó cũng đập vỡ luôn. Có một linh mục thân quen đến thăm cha Gioan, ở lại xứ Ars một tuần lễ và nằm cùng phòng với cha Gioan. Sau đó có người hỏi cha ấy rằng:
- Cha nằm trong phòng cha Gioan một tuần lễ có nghe thấy ma quỷ làm gì không?
Linh mục ấy đáp:
- Đêm nào cũng nghe tiếng ma quỷ chạy ầm ầm trong phòng; khi thì nó lật đổ ghế ngồi, bàn viết, lúc thì nó la lối, cứ tên tục cha Gioan mà réo: “Ớ Vianney! Vianney ơi! Mày cút đi! Chứ mày ở lại đây làm gì? Sao không xin về hưu đi? Sao không xin người mặc áo tím về quê ở ẩn đi?” Và nhiều điều khác nữa. Nghe những điều ấy tôi khiếp sợ, rợn tóc gáy nhưng thấy cha Gioan đang ở bên cạnh nên tôi bớt sợ.
Cha Gioan hay nói đến việc ma quỷ quậy phá và hù doạ mình có ý cho người ta khinh dể coi thường cha, nhưng cha giấu không cho ai biết những phương cách cha dùng để chống trả ma quỷ, vì cha không muốn cho ai biết mà khen ngợi; cha chỉ kể đôi ba lần về chuyện đó thôi:
- Ma quỷ tinh quái và nhiều mưu nhiều chước, nhưng nó rất hèn yếu. Trước đây ba ngày, nó làm ầm ĩ trong phòng tôi, như thể có hàng trăm xe cộ chạy đi chạy lại trên sàn. Còn đêm hôm qua, một lũ quỷ đông như đi hội, chúng đi đi lại lại trong sân, nói tiếng gì tôi không hiểu, nhưng tôi chỉ làm dấu thánh giá, lập tức chúng yên lặng ngay và biến mất.
Có một đêm ma quỷ phá phách hơn mọi khi, hầu như tôi không thể nào chợp mắt được, bấy giờ tôi than thở với Chúa: “Lạy Chúa con bằng lòng thức suốt đêm để những người có tội ăn năn trở lại.” Tôi vừa than thở mấy lời, ma quỷ liền biến đi ngay. Một đêm khác ma quỷ cũng quấy phá nên tôi nói với chúng: “Ngày mai tao sẽ kể cho trẻ mồ côi biết những mưu chước thâm độc chúng mày làm, để khinh dể mày”. Tôi vừa dứt lời thì ma quỷ đi ngay và để cho tôi yên.
Ma quỷ quấy phá và trêu cha Gioan để cho cha nổi giận, nhưng cha vẫn luôn hiền lành nhịn nhục, không hề mắc mưu nó. Cha không xem thấy ma quỷ bao giờ và ma quỷ không hề mang lấy hình thù gì cho cha xem thấy, chỉ có một lần, khoảng ba giờ sáng, khi cha cầm đèn ra nhà thờ thì thấy một con chó lớn bằng con bê, đen như mực đang bới mộ của một người mà khi chết không được chịu các phép bí tích sau hết và mới chôn được ba ngày. Cha trông thấy nó ba lần, mỗi lần trông thấy, cha làm dấu thánh giá thì nó biến đi. Nhiều lần khác, ma quỷ lấy hình con dơi bay liệng trong phòng và chung quanh giường cha nằm, chúng bám vào đèn hay vách tường.
Ma quỷ quấy phá cha Gioan ba mươi lăm năm tròn. Trong mấy năm khi cha gần qua đời, ma quỷ bớt phá phách hơn, và sáu tháng trước khi cha qua đời thì thôi hẳn, nó không quấy phá cha nữa.
Nhiều lần cha Gioan trừ quỷ ám vào người ta. Có một lần, khi cha trừ quỷ ám nơi người đàn bà kia, quỷ dùng miệng người đàn bà ấy chửi rủa, trách móc cha nhiều lời ghê gớm. Sau đây là một số lời ma quỷ kêu trách và lời cha đã hỏi nó. Quỷ nói qua miệng người đàn bà:
- Tao được sống đời đời.
Cha Gioan hỏi:
- Như vậy ở thế gian này chỉ có một mình mày được sống mãi không chết à?
Quỷ đáp:
- Cả đời ta chỉ phạm một tội, mà tội đó tao luôn xúi người ta phạm. Mày hãy giơ tay lên làm phép tha tội ấy cho tao; đừng ngần ngại, vì nhiều khi mày cũng ban phép xá giải cho những tôi tớ của tao dù chúng không có lòng ăn năn.
Cha Gioan hỏi bằng tiếng Latinh:
- Tu quis es? (Mày là ai?)
Nó đáp:
- Magister caput (Tao là thủ lãnh).
Rồi nó nói với cha Gioan bằng tiếng Pháp:
- Ớ Cóc đen xấu xa kia. Mày làm khổ tao lắm! Mày hãy đánh nhau với tao, xem ai thắng ai thua. Có nhiều lần mày vô ý giúp việc cho tao, đó là khi mày ban phép xá giải cho những người không thật lòng ăn năn trở lại. Sao mày giúp nó xét mình kỹ quá vậy? Đã có tao giúp nó rồi.
Cha Gioan hỏi:
- Trước khi xét mình ai cũng cầu xin Chúa soi sáng cho mình biết tội và ghét tội, sao mày lại nói là mày giúp người ta xét mình?
Quỷ đáp:
- Có người chỉ cầu xin Chúa Thánh Thần bằng môi miệng nên Chúa Thánh Thần không soi sáng cho nó. Chính tao giúp nó xét mình. Tao ở trong nhà thờ, ngồi bên kẻ chờ xưng tội. Mày không trông thấy vì tao là thần linh không có xác, tao vui lắm khi thấy những kẻ cười cợt, nói chuyện lúc chờ xưng tội. Đừng nghĩ rằng tất cả những ai xưng tội với mày đều được khỏi tội cả đâu, vì vẫn có người mất linh hồn. Hơn nữa mày là đứa tham lam.
Cha Gioan hỏi:
- Tao chẳng có của gì, nếu tao có của cải gì đều cho người nghèo hết, sao mày lại bảo tao tham lam cái gì?
Quỷ đáp:
- Mày không tham lam vàng bạc của cải, mày chỉ tham lam linh hồn người ta. Mày ra công sức cướp lấy linh hồn những kẻ làm đầy tớ cho tao và đang ở dưới quyền của tao. Mày có sức cướp được bao nhiêu linh hồn thì mày đã cướp bấy nhiêu, nhưng tao sẽ lấy lại. Mày là đứa nói dối. Từ xưa đến giờ, mày nói nhiều lần là mày sẽ nghỉ, xin về hưu, không coi sóc xứ này nữa. Sao mày không về hưu, không đi khỏi xứ này đi? Sao mày cứ ở đây mãi vậy? Có nhiều người đã xin về hưu, xin nghỉ mọi việc. Trong khi mày mỏi mệt, đã khó nhọc nhiều sao mày không bắt chước các người ấy mà xin về Lyon. Nhưng mày có về Lyon thì mày cũng sẽ tham lam như ở đây, chứ chẳng không đâu! Có lần mày muốn tìm nơi vắng vẻ mà ăn năn đền tội và dọn mình chết, sao không làm đi? Sao ở đây mãi vậy?
(Hai điều quỷ nói trên đây là đúng vì cha Gioan đã dự định về Lyon và cha muốn bỏ xứ, tìm nơi vắng vẻ để ăn năn đền tội)
Cha Gioan hỏi quỷ:
- Mày còn kêu trách tao điều gì nữa?
Quỷ đáp:
- Ngày lễ Chúa Nhật vừa rồi, tao đã làm cho mày bối rối đang lúc mày làm lễ, mày có nhớ không? Ngày hôm nay mày nhận được một lá thư của người mặc áo tím gửi cho, nhưng bởi tao làm cho chia trí, người ấy đã quên một điều can hệ trong thư ấy, về sau người ấy nhớ lại nhưng đã muộn vì thư đã gửi rồi.
(Hai điều quỷ nói đây là thật vì chính cha Gioan kể: “Vào Chúa Nhật thứ hai sau lễ Hiển Linh, từ lúc bắt đầu lễ cho tới lúc đọc Thánh Thư, cha thấy bối rối khó chịu lắm, cha chưa bị như thế bao giờ. Ngay hôm ấy cha cũng nhận được thư của đức giám mục gửi”).
Cha Gioan hỏi:
- Đức giám mục có cho tao về hưu và nghỉ việc coi sóc linh hồn người ta không?
Quỷ đáp:
- Dù nó thương mày lắm thì nó cũng chẳng cho mày điều ấy. Nếu mà không có con kia (nó ám chỉ Đức Maria) thì mày đi khỏi xứ này lâu rồi. Chúng tao đã làm hết sức để xúi tên mặc áo tím đưa mày ra khỏi nơi này nhưng không được, vì con ấy không cho mày ra khỏi xứ này. Người mặc áo tím cũng có tính tham lam chẳng kém mày bao nhiêu. Nó cũng làm rầy rà, làm khốn cực tao lắm nhưng đôi khi tao lừa được nó. Thí dụ: Trong địa phận có một thói xấu thiệt hại lắm, mà nó không biết để trừ khử đi vì tao che mắt nó, không cho nó xem thấy.
Ớ Cóc đen kia! Mày hãy giơ tay tha tội cho tao. Mày hay tha tội cho những đứa tội lỗi man trá chẳng kém tao bao nhiêu. Mày dại nếu nghĩ rằng: những đứa mày giải tội cho đều thật lòng ăn năn và được khỏi hết mọi tội, nhưng không được tất cả đâu, vì có người không thật lòng ăn năn, lại có người thật lòng và được khỏi tội bấy giờ nhưng chẳng bao lâu nó lại sa ngã mà về làm tôi tớ của tao. Trong những con chiên xứ Ars của mày cũng có một số người có tên trong sổ người làm đấy tớ của tao.
Cha Gioan hỏi:
- Vị linh mục kia thế nào? Mày có tin ông ấy không?
(Cha Gioan kể tên một vị linh mục đạo đức sốt sắng)
Quỷ đáp:
- Tao ghét nó lắm.
(Vừa nói vừa tỏ nét mặt giận dữ)
Cha Gioan hỏi:
- Còn vị linh mục này thế nào?
(Vị linh mục này mang tiếng khô khan, chểnh mảng)
Quỷ đáp:
- Tên này tử tế lắm! Tao muốn thế nào thì nó cho tao như vậy, không ngăn trở tao bao giờ. Trong lũ cóc đen chúng bay cũng có nhiều người đàng hoàng tử tế, không rầy rà, làm khốn tao như mày đâu. Chúng nó và bọn tao là bạn hữu chí thiết với nhau. Tao giúp lễ chúng nó. Chúng nó làm lễ cho tao.
Cha Gioan hỏi:
- Mày có giúp lễ cho tao bao giờ không?
Quỷ giận dữ, văng tục rồi nói:
- Mày hỏi lắm vậy? Nếu không có con kia che chở mày (quỷ ám chỉ Đức Mẹ) thì tao đã triệt hạ mày từ lâu rồi, nhưng để từ từ, mày còn sống nhưng có ngày tao sẽ triệt mày. Từ xưa đến nay, tao đã đánh ngã biết bao người giỏi giang, mạnh mẽ hơn mày. Sao mày thức sớm quá làm gì? Tên mặc áo tím đã bảo phải giữ mình cho vừa phải, không được làm việc cực nhọc quá, sao mày không vâng lời nó? Phép chỉ buộc làm lễ và đọc kinh Nhật Tụng thôi, sao mày cầu nguyện đêm ngày làm chi? Luật chỉ buộc giảng lễ ngày Chúa Nhật, lễ trọng và các ngày trong tuần tĩnh tâm thôi, sao mày giảng giải và cắt nghĩa giáo lý hết mọi ngày trong tuần vậy? Mày không sợ người ta nghe mãi mà chán sao?
Có nhiều linh mục cả đời có soạn được một bài giảng nào đâu, chỉ mượn bài của người khác. Cũng có nhiều linh mục chẳng dọn bài hay chỉ làm qua lần chiếu lệ; thế mà bấy nhiêu người ấy vẫn giảng được, sao mày không bắt chước nó? Sao mày thức khuya khó nhọc, hao tổn tinh thần dọn bài giảng kỹ càng làm chi vậy? Khi mày cắt nghĩa giáo lý, có nhiều người thích nghe nhưng cũng có người chán nản buồn ngủ.
Cha Gioan lại hỏi:
- Mày nghĩ thế nào về những người rượu chè cờ bạc, trai gái, xem hát, lấy của người khác lỗi đức công bằng?
Quỷ đáp:
- Những kẻ ấy là chân tay của tao, tao thương chúng cách riêng.
Cha Gioan hỏi quỷ những điều ấy trước bàn thờ kính Thánh Gioan Baotixita vào chiều ngày 23 tháng 1 năm 1840, có tám người làm chứng. Sau đó mấy năm, cha Gioan trừ quỷ ám vào một người đàn bà khác thì quỷ cũng dùng miệng người ấy mà nói với cha rằng:
- Ôi! Mày làm khổ tao là dường nào! Nếu như thế gian này có ba đứa như mày thì tao mất hết mọi đầy tớ, không còn ai theo tao nữa. Mày đã cướp của ta hơn tám chục ngàn linh hồn những kẻ làm tôi tớ cho tao rồi, mày còn muốn cướp thêm mấy chục ngàn nữa?
Theo quy tắc của Giáo Hội, để được trừ quỷ phải được đức giám mục cho phép đặc biệt. Nhưng cha Gioan nghĩ mình không có nhân đức và công nghiệp để cáng đáng việc ấy nên không dám xin đức giám mục. Khi có ai đem người bị quỷ ám đến thì cha bảo nó kêu van cầu xin thánh nữ Philomena một tuần chín ngày, sau đó làm dấu Thánh Giá trên người bị quỷ ám thì quỷ xuất ra ngay.
I: SƠ LƯỢC TIỂU SỬ CỦA THÁNH GIOAN VIANNEY
II: TỪ KHI CHA GIOAN NHẬN XỨ ARS
III: DÂN CHÚNG TỪ KHẮP NƠI KÉO ĐẾN XƯNG TỘI VỚI CHA GIOAN TRONG NHỮNG NĂM 1826 - 1859
IV: CHA GIOAN VIANNEY CHỮA BỆNH PHẦN XÁC, PHẦN HỒN
V: NHỮNG NHÂN ĐỨC MÀ CHA GIOAN THƯỜNG LUYỆN TẬP