Người Việt Nam khi đi ăn nhà hàng thường hay gọi mấy “món ăn chơi” trước đã. Gọi là ăn chơi chứ thực ra là ăn thật, rồi mới đến các món ăn chính. Đôi khi còn ví von “Làm chơi mà ăn thiệt”, làm việc khơi khơi mà hái ra tiền, người ngoài nhìn vào cứ tưởng công việc làm chơi nhưng còn vất vả hơn làm thiệt rất nhiều. Họ nói chơi cho vui chứ không có ý gì, hoặc đôi khi hành động nhưng đầu óc không có ý gì là xấu xa, đen tối. Nhưng ở Hoa Kỳ, người Việt nói riêng, cần phải thận trọng từ “Lời nói chơi” cho đến “Hành động vô tư” của mình. Hai câu chuyện xin kể sau đây cười ra nước mắt.
Một ông người Việt, nói chơi cho vui với một cậu bé người Mỹ 10 tuổi: “Hãy đi chỗ khác chơi,.. tao xẻo chim mày bây giờ!..” và một “Hành động sờ chim con nít” của một ông già người Việt hoàn toàn không có dụng ý gì xấu (thói quen thường tình ở VN) nhưng 2 ông bị bắt giam, lãnh án tù. Hiểu theo mặt tình cảm, 2 người này hoàn toàn vô tội, nhưng về mặt pháp lý 2 ông đều phạm tội vì tình ngay lý gian.
Câu chuyện thứ nhất, được biết trong lúc ông A đang cầm cái kéo to dài để tỉa hàng rào cây bao bọc quanh nhà, đứa con trai 14 tuổi phụ giúp bố hốt nhưng cành là mới tỉa vào túi rác. Bắt chợt một cậu bé Mỹ, ở nhà bên cạnh chạy đến gần ông để xem ông tỉa cây. Ông bèn dơ cao cái kéo lên cao, chìa vào mặt cậu bé và nói chơi “Mày lui ra chỗ khác chơi cho tao nhờ, nếu không tao sẽ cắt chim mày bây giờ”. Con trai ông bèn dịch sang tiếng Mỹ cho nó nghe, nó sợ quá hốt hoảng chạy về nhà mách mẹ, bà mẹ nghe xong liền nhắc điện thoại gọi 911 chỉ ít phút sau cảnh sát đến còng hai tay ông ta đưa về trại giam. Sáu tháng sau phiên tòa có bồi thẩm đoàn xử ông ta. Sau khi nghe lời buộc tội của luật sư bên Công Tố Viện (DA) kèm theo sự diễn lại các động tác bằng tang vật là cái kéo to, dài, của ông A, nhắc lại lời ông A nói chơi đe dọa đứa nhỏ. Mặc dù có sự biện hộ khá tỉ mỉ của vị luật sư đang cố gắng bênh vực cho ông A được hoàn toàn vô tội, nhưng Bồi Thẩm Đoàn bỏ phiếu là ông A thực sự phạm tội đe dọa trẻ con dưới tuổi vị thành niên bằng vũ khí khá nguy hiểm, nên ông A bị Tòa tuyên án 5 năm tù ở về tội mưu toan giết người với vũ khí nguy hiểm (attempt to kill with deadly weapon). Nếu trong thời gian ở tù ông ta có hạnh kiểm tốt thì chỉ phải ở tù hai năm rưỡi, thời gian còn lại sẽ được tại ngoại trở về nhà thi hành cho xong bản án 5 năm.
Trước ngày ông phải rời trại tạm giam để đến một trại khác, ông buồn rầu than với tôi rằng hồi còn ở VN, ông vẫn thường nói chơi với tụi nhóc con bên hàng xóm, với con cháu trong nhà, câu nói như vậy đôi khi còn nặng hơn nhiều, có lúc vừa nói vừa trợn trừng đôi mắt, giả vờ như rất tức giận hét lên: “Mày không đi ngay cho khuất mắt, tao bắn bỏ mạng bây giờ”, hoặc “Tao hỏi mày không nói hả, tiện có con dao sắc bén đây, tao mổ họng, cắt lưỡi,bẻ răng mày ra từng cái ngay bây giờ!”. Vậy mà có sao đâu..! Giờ đây chạy thoát được cộng sản, tý nữa thì toi mạng trên biển cả, đến được cái xứ “Cờ Hoa” nổi tiếng là có Tự Do, Dân Chủ, văn minh nhất thế giới, nhưng chỉ vì một câu nói giỡn chơi cho vui mà mấy ông bà Mỹ Bồi Thẩm Đoàn sau khi nghe ông luật sư Công Tố Viện nhắc lại lời nói dọa chơi của tôi, tay cầm cái kéo to dài của tôi dơ lên cao khỏi đầu dí sát vào mặt con búp bê tượng trưng cho thằng nhỏ, làm cho Bồi Thẩm Đoàn nghe và nhìn thấy cảnh tượng hãi hùng này như họ đang coi phim khủng long, bố bảo ai coi mà chả hồi hộp sợ toát mồ hôi, muốn tè ra quần ấy chứ, nên họ tin ngay là tôi nói thật, sắp làm thật cắt chim đứa trẻ, để hôm nay tôi phải ngồi tù 5 năm. Thầy thấy không! thật là oan cho tôi, chỉ có Chúa mới biết rõ lòng dạ con người, nhất là người dân Việt đều hiểu câu nói chơi 100% quá quen thuộc sử dụng hàng ngày. Xin Thầy làm phúc cầu xin Ơn Trên cho tôi giữ vững đức tin vào Chúa, để tôi tiếp tục vác Thánh giá theo Chúa trong những ngày còn lại của tôi trên thế gian này.
Câu chuyện thứ hai: Ông B đã khá lớn tuổi, cháu nội gái của ông tên là Cóc ở cùng nhà, Cóc có cô bạn gái người Mỹ tên là Linda bạn học cùng trường, nhà Linda ở bên kia đường đối diện với nhà ông. Mỗi chiều tan học về nhà, Linda đều bế em trai út sang nhà ông chơi với Cóc cho tới 6 giờ 30 khi mẹ cô ta tan sở về nhà thì Linda bế em bé về. Ông B thường bồng bế ru bé chơi. Một hôm có người bạn thân của ông B tới thăm, trong lúc ông đang ôm ấp đứa bé kháu khỉnh em trai Linda trong tay, chú bé này có đôi mắt xanh biếc tròn như 2 hòn bi có mái tóc nâu óng ánh mềm như những sợi tơ. Ngồi chuyện trò với bạn, đôi tay ông B ôm bé ngồi trên đùi, bất chợt ông B vạch cái tã của bé ra để thò con chim lòi ra ngoài, ông B khoe với người bạn: “Này anh hãy nhìn cho kỹ xem, con chim của bé trông đẹp mũm mĩm, đỏ tròn như trái ớt.!..” trong khi nói tay ông nâng con chim của bé. Linda chị của bé tình cờ đi qua, tận mắt thấy ông B đang nâng chim của bé. Tối hôm đó, Linda kể lại hành động kỳ lạ của ông B cho mẹ nghe, mẹ Linda liền gọi điện thoại trình báo cho cảnh sát biết sự việc đã xẩy ra theo đúng lời con gái bà đã thuật lại cho bà nghe.
Khuya hôm đó,cảnh sát tới nhà hỏi thăm sức khỏe còng tay ông B dẫn độ ông về trại giam. Cảnh sát cho biết ông phạm tội kích thích tình dục trẻ thơ (sờ chim chú bé, em Linda). Ra Tòa, mặc dù ông có luật sư riêng, cãi bênh vực ông nhưng Bồi Thẩm Đoàn vẫn đồng nhất bỏ phiếu, cho ông là hoàn toàn có tội, Tòa tuyên án ông B bị 8 năm tù ở về tội “Sờ Chim” con nít với dụng ý kích thích tình dục..! Sau ngày ông B lãnh án, tôi gặp ông lần chót, buồn và tức giận ông B cho là mình hoàn toàn bị oan: “Chắc Thầy còn lạ gì ở VN, vấn đề sờ chim con nít là chuyện thường tình, bố thương con, ông thương cháu vẫn thường hay lấy tay nâng niu “chim” con cháu mình, đôi khi còn lấy miệng hôn hoặc cắn yêu nữa chứ..!”. Không phải đây là lần đầu, thật ra tôi đã tôi đã hành động nhiều lần rồi, vì tôi rất thương mến đứa bé Mỹ này, trông nó kháu khỉnh khôi ngô, xinh đẹp như búp bê, con chim của nó tròn trĩnh hồng hào như trái ớt tươi mới hái, quen thói như ở VN tôi mới nựng nó. Bây giờ tôi đã là ông nội, ông ngoại, tôi đâu có điên khùng gì làm chuyện kỳ quặc như họ đã kết tội..!”. Tôi đồng ý với ông B, vì chính tôi cũng có lần nhìn thấy cảnh này khi tôi còn nhỏ tuổi ở dưới quê nội. Tôi giải thích cho ông B hiểu là giờ phút này, ông đâu còn sống ở VN, ông đang sinh sống nơi xứ lạ quê người, cần phải biết tuân thủ luật lệ, tập tục của người ta: ”Nhập gia phải tùy tục”, mỗi quốc gia trên thế giới đều có văn hóa tập tục riêng biệt chẳng hạn như ở VN, lỡ “tè bậy” nơi công cộng cũng chẳng sao, tè bậy sau vườn nhà mình thì yên trí lớn, không ai có quyền chỉ trích hay bị cảnh sát biên phạt. Nhưng ở đây (Mỹ quốc) nếu “tè bậy” dù là tè trong vườn nhà mình, nếu bên hàng xóm có người nhìn thấy (qua hàng rào), họ báo cho cảnh sát biết thì ông sẽ bị bắt về bót đóng tiền thế chân tại ngoại chờ ngày ra tòa. Nếu người hàng xóm là một bà già gần đất xa trời hay là một em bé gái dưới tuổi vị thành niên thì tội “tè bậy” còn nặng hơn nhiều, có thể bị buộc tội là cố ý khiêu khích tình dục đối với bà lão, đối với trẻ thơ...!
Câu chuyện thứ Ba“CẤU CHIM”: Chị Lisa rất thương yêu chồng là anh Rick, hai người sống với nhau trên 10 năm có 1 con gái đầu lòng 7 tuổi. Sau khi con gái vừa tròn 8 tuổi, anh Rick thỉnh thoảng đi làm về nhà trễ cả mấy tiếng đồng hồ nói là lúc này có quá nhiều việc phải làm thêm giờ. Chị Lisa hoàn toàn tin lời chồng không chút nghi ngờ. Nhưng một hôm vào buổi tối chị đang lái xe trên đường tới trường đón con gái học dương cầm, bắt chợt chị nhìn thấy phía sau (kính chiếu hậu) chồng chị đang lái xe vượt qua xe của chị, bên cạnh là cô thư ký đang tươi cười tình từ, cánh tay trái cô thư ký ôm choàng qua cổ chồng chị. Cố nén cơn giận, bình tĩnh lái xe theo sau, xem chồng mình đưa cô thư ký đi đâu. Vì mải mê trò chuyện chồng chị không hay biết là có vợ đang theo sau xe. Lisa trông thấy Rick xuống xe mở cửa cho cô thư ký xuống xe, hai người ôm nhau hôn, rồi dắt tay nhau vào nhà cô ta. Chị Lisa vội quay đầu xe chạy tới trường đón con gái. Về tới nhà, chị nhìn thấy Rick đang đứng trước cửa nhà tươi cười dang hai cánh tay ôm chặt chị trong vòng tay. Lisa vẫn giả vờ tươi cười như không có chuyện gì xẩy ra, làm cho anh Rick cứ tưởng vợ mình không biết chuyện anh và cô thư ký tằng tịu nhau. Vào nhà anh yên trí, thản nhiên cười nói kể hết chuyện vui này đến chuyên vui khác ở sở cho vợ nghe, anh đâu có biết lúc này hồn chị là cả một biển lửa đang bốc cháy chỉ chờ tới giờ thuận tiện là bung ra đốt cháy mục tiêu. Lisa âm thầm hoạch định chương trình hành động ngay sau khi chị thấy cảnh 2 người hôn nhau.
Đêm đó lúc 2 giờ sáng anh Rick ngủ say như chết, chị liền dùng 5 ngón tay phải mà hồi tối trước khi đi ngủ chị đã dũa móng tay cho thật sắc, nhọn, luồn tay vào trong quần anh Rick, cấu thật mạnh vào thằng cu nhỏ, của quý của anh. Đau quá anh choàng tỉnh dậy, đạp mạnh chị té ra khỏi giường. Anh ôm chặt nó vào trong lòng hai bàn tay, cứ thế lăn lộn trên giường, gào thét ầm ĩ. Nhìn thấy máu đỏ lênh láng trên giường, tiếng kêu la thảm thiết của chồng, chị Lisa mủi lòng liền gọi điện thoại 911. Năm phút sau cảnh sát và xe cứu thương đến chở anh vào nhà thuơng cấp cứu. Cảnh sát còng tay chị dẫn vào trại tạm giam, chị bị buộc vào tội tấn công với vũ khí nguy hiểm gây thuong tích trầm trọng cho chồng (assault with deadly weapon to cause critical injury).
Trong phiên tòa chị hoàn toàn nhận tội, luật sư bênh vực cho chị tại vì thương yêu chồng hết lòng, quá tin tưởng vào lòng chung thủy của chồng từ nhiều năm, nay bất ngờ thấy hành động phản bội của chồng làm cho chị không kìm hãm nổi sự tức giận, nên mới có chuyện đáng tiếc như vậy. Luật sư trình Tòa là chồng chị hoàn toàn xin bãi nại mọi thiệt hại về vật chất cũng như tinh thần do vợ anh gây ra. Tòa tuyên án phạt chị 5 tháng tù ở và 1 năm tù treo. Hai tuần lễ trước ngày chị được thả về nhà, chị đã tâm sự khi tôi vào thăm lần cuối: “Thưa Thầy, con rất hối hận về hành động điên cuồng vừa qua của con đối với chồng. Trong những ngày ở tù, con đã suy nghĩ lại tất cả những hành động mà con đã làm, con nhận thấy rằng mọi chuyện rắc rối xẩy ra trên đời này có cách giải quyết tốt đẹp, cũng có cách giải quyết không tốt đẹp như trường hợp của con chẳng hạn. Vì trước khi hành động, nếu con chịu khó hỏi ý kiến bạn bè hay người thân trong gia đình có lẽ con đã không có hành động hấp tấp như thế. Trái lại con cứ âm thầm hành động một mình kết quả bị tù với niềm ân hận tràn trề, còn bị con của con oán trách, coi con là người mẹ điên khùng làm hại thể xác bố nó”.
Tôi rất thông cảm với hầu hết những gì chị Lisa vừa nói, duy chỉ có một điều chị nói là nếu chị chịu khó hỏi ý kiến bạn bè thì có lẽ giờ này chị đã không phải ở tù. Tôi cho chị biết điều này chưa hẳn đã đúng như chị nghĩ, vì cách đây 5 năm, tôi có đến thăm một nữ tù nhân bị án chung thân khổ sai vì tội giết chồng. Chị ta kể cho tôi nghe là chồng chị có cô tình nhân trẻ đẹp hơn chị ta, chị rất buồn và qúa tức giận, tự hỏi không biết phải làm gì với người chồng phản bội này. Chị đem câu chuyện hỏi ý kiến người bạn thân nhất. Cô bạn khuyên chị là để khỏi mất công tức giận làm gì cho nhức óc, ghen tuông làm gì cho hại sức khỏe đối với hạng đàn ông khốn nạn đó. Chi bằng mua một khẩu súng lục hãm thanh, chờ tới nửa đêm chồng đang ngủ say, nhẹ nhàng tới gần chàng cho một phát súng ân huệ thẳng ngay tim, tiễn đưa chàng về với tổ tiên là hết chuyện. Đang lúc nóng giận, sôi sục hận thù, khi nghe bạn đưa ra ý kiến rất hợp ý, thế là hôm sau chị đi mua một khẩu súng lục có hãm thanh, tới nửa đêm hôm đó chị ra tay hành động, anh chồng hết thở, chị ta lãnh án chung thân khổ sai. Vừa nghe tới đây chị Lisa ngắt lời tôi: “Thưa Thầy, vậy Chúa hãy còn thương con, cho con quá nhiều may mắn vì con được trở về để sống tự do với con cái, chứ lúc đó có người khuyên con mua súng như câu chuyện Thầy vừa kể, chắc chắn 100% con cung làm như vậy. Xin hết lòng ơn Chúa đã cứu con khỏi bản án chung thân khổ sai.”
Câu chuyện của chị Lisa làm tôi nhớ lại, năm 1954 khi tôi theo gia đình di cư vào Nam, một hôm tôi nghe tiếng người Mẹ nói với anh con trai cả của gia đình này. “Con ơi! Mai kia con có lập gia đình con nhớ hãy lấy vợ người Bắc hoặc người Trung đấy nhé..!, chớ có lấy vợ người Nam vì gái trong Nam tuy thật thà chất phát, tính tình dễ mến thật, nhưng khi nổi cơn ghen chỉ có “Đốt” chồng chứ không “Thiến” chồng đâu con..! Bằng cớ là vừa mới đây, báo chí đăng tin trong Sài gòn có cô Quờn nổi cơn ghen, chồng đang ngủ say, cô ta nửa đêm thức dậy lấy dầu xăng đốt chồng chết nhe răng đấy con ạ..! Con nên nhớ rằng bố mẹ giờ đây chỉ ước mơ có một điều duy nhất là làm sao cho bố mẹ nhìn thấy mặt con trong lúc tuổi già sức yếu thì bố mẹ mới cảm thấy sung sướng hạnh phúc được.”