MÁI ẤM GIA ĐÌNH

Pt Giuse Trần Văn Nhật lược dịch

DẠY CON EM BIẾT TRÁCH NHIỆM VỀ TÀI CHÁNH

Ngay khi các người trẻ bước vào đại học thì bao nhiêu thẻ tín dụng (credit card) đã sẵn sàng cung cấp cho họ. Và vào giây phút đầu tiên khi đi làm, họ sẽ phải quyết định về vấn đề tài chánh. Bởi vậy, thật quan trọng để cha mẹ dạy con cái ngay từ khi chúng còn nhỏ về cách kiếm tiền, tiêu tiền và tiết kiệm.

Ðể học cách sử dụng đồng tiền, dĩ nhiên, chúng phải có tiền. Do đó cha mẹ phải đặt định những quy tắc cho phép con em có tiền. Một trong những phương cách ấy là cho tiền hàng tuần (allowance) khi các em thi hành một số công việc gì. Nhưng cần phải thực tế về số tiền cho.

Ông William Rice, giám đốc Chương Trình Người Trẻ Ðầu Tư của công ty Liberty Financial ở Boston cho biết, “Vợ tôi cằn nhằn tôi vì cô ấy nghĩ $1.50 hàng tuần cho đứa con sáu tuổi của chúng tôi thì quá đáng. Khi cô ấy lên sáu, cô chỉ được 25 xu. Nhưng đó là ba mươi năm về trước, khi 25 xu còn có giá trị lớn. Cha mẹ phải cẩn thận, đừng dùng quá khứ của mình để đặt định số tiền cho con cái.”

Một đề nghị khác: Con cái càng nhỏ, quãng thời gian cho tiền càng ngắn. Bắt đầu bằng việc cho tiền hàng tuần, nhưng khi con cái ở tuổi thiếu niên (teenager), kéo dài quãng thời gian ấy ra cứ hai tuần một lần hay mỗi tháng một lần. Ðiều đó dạy chúng cách tính toán việc chi tiêu và bù đắp sự thiếu hụt.

Con cái cũng có thể kiếm thêm tiền bằng cách làm công việc nhà. Thí dụ, với đứa con 6 tuổi, bạn đề ra công việc nhặt rác sau vườn. Cứ một mảnh rác là được 5 xu. Với những em lớn hơn, bạn có thể đặt số tiền nhất định cho công việc rửa xe, trông em, hay quét dọn nhà để xe.

“Các em cần học biết rằng chúng không thể luôn luôn có được điều chúng muốn nếu không tự kiếm ra tiền,” đó là ý kiến của ông Jamie Griffin, điều hợp viên giao tế nhân sự của Young American Bank ở Denver. “Nếu chúng mua sắm với số tiền tự chúng kiếm được, chúng sẽ học được cách quý trọng món đồ đó.”

Khuyến khích con em đề ra một mục tiêu tài chánh sẽ giúp các em có trách nhiệm kiếm tiền. Thí dụ, đứa con 6 tuổi của bạn muốn nuôi một con thỏ, trị giá $30. Hàng tuần em được $1.50, thì sẽ phải mất đến 20 tuần. Nhưng em có thể rút ngắn thời gian bằng cách làm thêm công việc nhà. Tuy nhiên, nếu tính thêm tiền mua chuồng và thức ăn cho con thỏ thì có lẽ em sẽ bỏ cuộc. Bởi vậy, để khuyến khích một đứa trẻ 6 tuổi, có lẽ bạn cũng phải hy sinh một món tiền nào đó.

Dĩ nhiên, bạn không muốn con cái chi tiêu tất cả những tiền kiếm được; chúng cũng phải học cách tiết kiệm.

Ông Griffin nói, “Nếu một đứa nhỏ 6 tuổi được $4 hàng tuần; $1 cho vào quỹ ăn chơi, có nghĩa nó có thể chi tiêu bất cứ lúc nào; $1 cho mục tiêu ngắn hạn, tỉ như để mua 'video game' hay đồ chơi; $1 cho mục tiêu dài hạn như để dành tiền vào đại học; và $1 cho vào quỹ của giáo xứ hay tổ chức từ thiện, như thế con cái sẽ hiểu rằng cần phải đóng góp cho cộng đồng.”

Tiền tiết kiệm phải được ký thác trong một chương mục ngân hàng được mở cho các em. Một số ngân hàng, như Young American Bank, có chương trình đặc biệt cho các chương mục của thanh thiếu niên, từ 2 đến 21 tuổi. Và tùy theo số tuổi, ngân hàng sẽ để các em trực tiếp quản lý số tiền trong chương mục.

Ông Griffin nói, “Chúng tôi đối xử với các em như người lớn. Chúng tôi dùng những danh từ như 'withdrawal', 'deposit', 'interest', và 'passbook' để các em quen với những danh từ này. Và chúng tôi luôn luôn bắt tay từ giã các em, vì đây là một dịch vụ thương mãi.”

Cũng thật quan trọng để các em lựa chọn. Nhiều khi các em lầm lỗi, nhưng các em sẽ học được kinh nghiệm qua những lầm lỗi ấy. Thí dụ, khi đứa con 6 tuổi của bạn đi xem xiệc, và em muốn mua món đồ chơi giá $5. Nhưng trước đó, bạn thấy món đồ chơi ấy ở một tiệm tạp hoá chỉ có $1.50. Hãy hỏi xem em muốn mua ngay với giá $5 hay chờ về nhà và chỉ mất có $1.50.

Ông Rice cho biết, “Ðó là sự lựa chọn không phải tự nhiên mà có. Nó cần được khởi sự sớm trong việc huấn luyện tài chánh.”

Nhưng nếu con cái muốn mua một món đồ đắt tiền hơn số tiền chúng có thì sao? Ðây là cơ hội tốt để dạy chúng biết về cách mua chịu (credit). Thí dụ, tiền được cho hàng tuần của chúng là $10. Hãy cho chúng cả số tiền của tuần tới, nhưng chỉ cho $9 thôi, và giải thích cho chúng biết $1 đồng đó là để trả tiền lời và tiền phí tổn. Mười phần trăm có vẻ quá đáng, nhưng sẽ dạy chúng bài học giá trị về vấn đề mua chịu.

Thật quan trọng để dạy con về trách nhiệm tài chánh, nhưng phải ở mức độ chúng có thể hiểu được. Khi chúng còn nhỏ, hãy bắt đầu với giá trị của tiền cắc, tiền đồng. Khi chúng lớn hơn, hãy cho chúng cơ hội kiếm tiền, đề ra mục tiêu, và lựa chọn. Khi chúng là các thiếu niên, hãy tập cho chúng quen với các ý niệm về lợi tức tích lũy, đầu tư, và sự rủi ro. Nếu bạn không biết nhiều về cách đầu tư, hãy cùng với con cái học hỏi về cổ phần (stock), cổ phiếu (bond) qua sách vở, hay theo dõi những chương trình đầu tư, hoặc ngay cả tham dự các lớp học. Hãy biến điều đó thành một chương trình cho cả gia đình và mọi người đều có lợi.

Ông Griffin kết luận, “Nếu bạn dạy con biết trách nhiệm tài chánh, bài học đó sẽ kéo dài cả đời.”