MỘT QUAN ĐIỂM CÔNG GIÁO VỀ “SỐNG THEO ĐÚNG MỤC ĐÍCH”
Lm. Joseph M. Champlin - Dịch giả: Lm. Minh Anh
CHƯƠNG 5: TÔI TỚ CỦA THIÊN CHÚA
Trong những năm gần đây, Thuật Lãnh Đạo Của Người Tôi Tớ vừa là một cuốn sách bán chạy nhất lại vừa là một ý niệm được yêu chuộng. Cuốn sách cho thấy những người lãnh đạo tài ba phục vụ những người khác. Trong Mục đích 4, với phong cách mạnh mẽ và thực tiễn của mình, Rick Warren khai triển ý niệm đó. Những gì ông nói về thời giờ và tài năng tạo nên một âm vang nơi những người Công giáo vốn đã khá quen với Đội Bảo Vệ, Nhóm Tình Nguyện hay Nhóm Tông Đồ Ngày Chúa Nhật với lời mời gọi họ chia sẻ quà tặng Chúa ban qua việc phục vụ những người khác. Tuy nhiên, đề nghị của ông về việc dâng cúng một phần mười hoa lợi đã không được quảng bá hay chấp nhận rộng rãi nơi hầu hết các giáo xứ Công giáo.
Ở đầu cuốn sách này, chúng tôi đã nói đến sự ngạc nhiên của chúng ta về những lời của ông khi ông cho rằng, trên thiên đàng, chúng ta sẽ gặp lại những người thân yêu vốn là những tín hữu. Phải chăng ông có ý định loại trừ những ai không phải là tín hữu? Ở đó, có sự so sánh với những lưu ý lặp đi lặp lại của ông về việc phục vụ tha nhân vốn là những tín hữu. Phải chăng ông giới hạn chỉ phục vụ những tín hữu?
Những Khác Biệt và Minh Định
* Dâng Một Phần Mười Hoa Lợi
Nói với những người kinh doanh, Rick Warren thúc giục họ “hãy dâng ít nhất một phần mười lợi nhuận của bạn cho Chúa và xem đây là một hành vi thờ phượng” (Ngày 31).
Để củng cố cho những gì mình nói, ông trích đoạn sách Đệ Nhị Luật về thuế thập phân (Đnl 14, 22-29). Ngoài ra, vị Mục sư cộng đoàn Saddleback còn viện vào những lời ngôn sứ Malakhi: “Các ngươi hãy đem tất cả thuế thập phân vào nhà kho...” (Ml 3, 8-11).
Suốt thập niên 60, một uỷ ban đặc biệt của các Giám mục Hoa Kỳ nghiên cứu vấn đề thuế thập phân trong Giáo Hội Công Giáo. Họ kết luận rằng, cho dù đó là một lý tưởng thích đáng, nhưng về mặt pháp lý, vẫn không buộc đối với những người Công giáo; việc chia thuế thập phân hiện nay thành hai phần, một nửa cho giáo xứ và một nửa cho tất cả việc bác ái khác, là có thể chấp nhận được; và trong cái nhìn mục vụ, việc thâu thuế thập phân trên một ngàn giáo xứ Hoa Kỳ cho thấy bao lợi ích.
Vào những năm đó, trong số những nhà lãnh đạo Công giáo Hoa Kỳ, chỉ có một vài vị ủng hộ thuế thập phân nhưng họ lại không cổ võ việc áp dụng nó cách phổ biến hoặc rộng rãi.
Sáng kiến của riêng tôi vào những năm 70 đến từ một giáo dân đặc biệt của thành phố Detroit, “Gigg” Lenzi, với tư cách là một tình nguyện viên; theo lời yêu cầu, anh đến thăm và thuyết giảng cách hiệu quả thông điệp thuế thập phân tại hơn 300 giáo xứ trong nước.
Cuộc viếng thăm của anh đến giáo xứ chúng tôi đã lập tức nâng tiền oi ngày Chúa Nhật từ 1,750$ lên đến 3,500$. Cuối cùng, thành công đó dẫn tôi tới chỗ huấn luyện một vài giáo dân lợi khẩu hầu giới thiệu nhận thức này cho hơn một trăm giáo xứ trong giáo phận (với mức tăng trung bình 45% tiền oi ngày Chúa Nhật) và xuất bản nhiều tài liệu dùng cho việc giải thích và bổ sung Tiến Trình Dâng Cúng.
Sau đó, tôi gặp Dutch và Barbara Scholtz, đôi vợ chồng này đã dâng cúng 1/10 lợi nhuận trong khoảng 20 năm và cùng nhau, chúng tôi đi cổ động việc Dâng Cúng quanh đất nước. Họ thành lập một ban thuyết trình, và giờ đây, tạo điều kiện thuận lợi cho việc giới thiệu khái niệm dâng cúng 1/10 lợi nhuận tại hơn 2,000 giáo xứ Công giáo Hoa Kỳ, với tỷ lệ mức tăng trung bình khoảng 45%.
Năm 1992, Hội Đồng Giám Mục Hoa Kỳ đã phát hành thư mục vụ với chủ đề, Phục Vụ, Đáp Trả Của Người Môn Đệ. Trong khi thư mục vụ vắn tắt thừa nhận truyền thống dâng 1/10 lợi nhuận như một biểu hiện của phục vụ, thì tài liệu này, như trước đây, đi theo con đường chắc chắn nhất với những nguyên tắc thiêng liêng và thần học tổng quát về việc chia sẻ những quà tặng của chúng ta qua việc đáp lại lời mời gọi của Thiên Chúa.
Đức Ông Thomas McCread, chăm sóc một giáo xứ bang Kansas. Với ý niệm thuế thập phân trong Kinh Thánh, người đã nói đến việc dâng 1/10 hoa lợi đúng lúc, dâng tài năng và của cải. Qua nhiều năm, thành công đáng kể tại giáo xứ của người đã được cả nước biết đến cũng như được sự ủng hộ của các Giám mục Mỹ về ý tưởng này.
Ý niệm phục vụ giờ đây đã được chấp nhận rộng rãi hơn và được giáo dục tại các nhà thờ khắp đất nước Hoa Kỳ. Tuy nhiên, những khuyến cáo cụ thể về thuế thập phân không được đồng tình như thế; thay vào đó dâng cúng theo tỷ lệ được đề nghị nhiều hơn.
Những nghiên cứu tương đối gần đây cho thấy ít người Hoa Kỳ nộp thuế thập phân và người Công giáo lại càng ít hơn. Chẳng hạn, trong thập niên 60, những người Tin Lành dâng 2,2% thu nhập của mình cho các Hội Thánh của họ, và những người Công giáo cũng thế. Nhưng gần đây, đang khi người Tin Lành vẫn duy trì được mức này thì người Công giáo lại giảm xuống còn 1,1%.
Những ví dụ khác: chỉ 10% người Hoa Kỳ dâng nhiều hơn 5% cho các cơ sở từ thiện. Người ta dâng 100,000$ hoặc nhiều hơn cho việc từ thiện, nhưng cũng chỉ ở mức 3,2%. Một nghiên cứu về việc dâng cúng của các giáo phái cho thấy giáo phái Latter Day Saints ở mức cao nhất là 7% đang khi những người Công giáo vẫn ở mức thấp nhất là 1,2%.
Hiện nay, thuế thập phân được cổ võ và thực hành nhiều hơn tại các nhà thờ Công giáo so với thế kỷ vừa qua. Tuy nhiên, việc chấp nhận và thực hành vẫn còn khá ít ỏi.
* Chỉ Những Tín Hữu
Như trước đây chúng tôi đã đề cập đến câu nói của Rick Warren rằng, chúng ta sẽ gặp lại các tín hữu trên thiên đàng. Phải chăng ông đã và đang chỉ nói đến những tín hữu, chỉ những ai thực sự chấp nhận Đức Giêsu là Đấng Cứu Độ của mình?
Một lần nữa, vấn đề nảy sinh liên quan đến việc phục vụ những người khác. Trong phần này, Mục sư Rick Warren nói:
“Bạn cần liên kết với một gia đình Hội Thánh…nhằm hoàn thành nơi bạn ơn kêu gọi phục vụ những anh em cùng tin khác...” (STĐMĐ., tr. 291).
“Đây là những khả năng đặc biệt chỉ ban cho các tín hữu để họ phục vụ Ngài” (STĐMĐ., tr. 298).
“Những yếu hèn của chúng ta cũng khích lệ tình thân giữa các tín hữu” (STĐMĐ., tr. 347).
Một cách khắt khe, chúng ta có thể giải thích những câu nói ấy muốn nói rằng, chúng ta chỉ phục vụ những tín hữu và không cần vươn tới những người bất hạnh khác. Tuy nhiên, kế hoạch riêng của ông nhằm loại bỏ nạn nghèo đói ở châu Phi và những nỗ lực phục vụ hiện thời của Cộng Đoàn Saddleback dường như muốn nói rằng, những nhận xét đó của ông chỉ để nhấn mạnh hơn là loại trừ.
Ở bất cứ dịp lễ nào, sự kiện nào, những người Công giáo Rôma cũng tin và thể hiện mối liên kết đặc biệt với các giáo hữu trong giáo xứ cũng như với những người Công giáo khác trên khắp cùng thế giới.
Chẳng hạn, hầu hết các nhà thờ đều có cà phê và bánh chiên sau các Thánh lễ Chúa Nhật, những cuộc đi chơi của giáo xứ, những bữa ăn trưa cho người thân sau đám tang.
Hơn thế nữa, các Bí tích rửa tội và xức dầu bệnh nhân có những mối liên kết với Hội Thánh toàn cầu; trong mỗi Thánh lễ, Linh mục cầu nguyện cụ thể cho Đức Giáo Hoàng đương nhiệm và các Giám mục giáo phận; những cuộc quyên góp hằng năm giúp cho nhiều cơ quan địa phương, quốc gia và quốc tế khác nhau để họ lo việc truyền giáo.
Vì thế, đang khi có sự cam kết chung nhất giữa các tín hữu với nhau, thì một cách nghiêm túc, các giáo xứ vẫn đem sứ điệp Tin Mừng đến cho bất cứ người bất hạnh nào.
Để minh hoạ: các trường Công giáo tại trung tâm thành phố thường có lượng sinh viên lớn, thì 75% sinh viên đến từ các gia đình có mức thu nhập dưới mức nghèo đói, và 80% trong số đó không phải là người Công giáo; một trung tâm cứu tế của Nhà thờ Chánh Toà có tên là East Coast Cathedral Downtown Emergency Service cung cấp nhiều đồ ăn và hướng nghiệp cho nhiều người dù họ thuộc bất kỳ tôn giáo và sắc tộc nào. Nhà thờ Chánh Toà West Coast phục vụ miễn phí bữa ăn nóng mỗi ngày cho khoảng 200 người.
Xác Nhận và Phong Phú Hoá
* Những Phẩm Chất của Tình Yêu
Mục đích 2-4, Được Tạo Dựng Để Sống Trong Gia Đình Của Thiên Chúa, Để Nên Giống Đức Kitô và Để Phục Vụ Thiên Chúa Qua Những Người Khác, tất cả đòi hỏi tình yêu. Tình yêu nằm sau các mối tương quan trong gia đình Hội Thánh, là mối dây liên kết chúng ta với Đức Giêsu và thi hành giới răn phục vụ những người khác.
Trên đây, chúng ta đã mô tả yêu thương là trao ban vốn một đôi khi bao gồm cả việc để cho người khác yêu mình. Đây là bốn phẩm chất đặc biệt của tình yêu, những ý niệm được đề nghị từ đầu bởi Eric Fromm trong cuốn Nghệ Thuật Yêu Thương.
* Chăm Sóc và Quan Tâm. Những từ ngữ đó có một ý nghĩa đặc biệt trong bối cảnh này: để nhận ra, để phát huy và thực hiện tiềm năng trong người khác hay những người khác. Tổng thống Lincoln, như được mô tả trong cuốn Teams of Rivals, một nghiên cứu xuất chúng của Doris Kearns Goodwin, đã có quà tặng tình yêu đó về sự chăm sóc và quan tâm.
Cách đây vài năm, một cuốn sách về thuật lãnh đạo, Search for Excellence đề nghị một vài bước cho việc khen ngợi hay xác nhận người khác - một cách biểu lộ sự chăm sóc và quan tâm: khen thưởng tức khắc cho những người làm tốt công việc ngay lúc đó; cụ thể trong lời khen của bạn; hãy nhớ rằng những lời nói hoặc cử chỉ của người người lãnh đạo có một sức mạnh đặt biệt; thường xuyên xác nhận những cá nhân, nhưng không cần phải đều đặn, nếu không những khẳng định đó lại trở thành thói quen.
* Đáp Ứng Nhiệt Tình. Cảm thông đồng nghĩa với phẩm chất tình yêu này. Hãy đặt mình vào hoàn cảnh của người khác; cảm nhận những gì họ đang cảm nhận; chăm chú lắng nghe người khác là nhân tố thiết yếu của việc đáp ứng đầy cảm thông này; cũng thế, cảm thông là tiếp tục chú ý đến người khác chứ không chú ý đến chính mình.
* Lòng Kính Trọng. Phẩm tính này giúp chúng ta đón nhận người khác như họ là, chứ không phải như chúng ta muốn họ là hay họ nên là. Dường như đó là nhân tố then chốt cho các mối quan hệ tốt đẹp. Hệ quả của lòng kính trọng là: chúng ta có thể bị người khác gây khó chịu trong phạm vi mà chúng ta cho phép họ. Việc cho phép điều này xảy ra trao cho người khác quyền hạn trên chính bản thân nội tâm của mình vốn không phải là một trình trạng lành mạnh.
* Sự Am Hiểu. Ai yêu thương, người ấy học biết; họ vượt quá những hành động bên ngoài của người khác và tự hỏi tại sao. Một bác sĩ tâm lý nhận định, càng hiểu biết bệnh nhân hoặc khách hàng, ông càng nên giống họ. Bằng cách vượt quá cái bên ngoài, ông khám phá cái phong phú của chính cuộc sống họ.
* Các Tôi Tớ Miễn Cưỡng
Trong những nhận định lịch lãm và tách bạch của mình, Mục sư Rick Warren mô tả cách thức Thiên Chúa dùng quá nhiều người vốn không xứng hợp với công việc của Người (Ngày 29, STĐMĐ., tr. 295).
Abraham thì già nua, Giacob không có gì bảo đảm, Leah không duyên dáng, Giuse bị lợi dụng, Môisen cà lăm, Giđêon nghèo khổ, Samson mê muội, Rahab vô luân, Đavít vụng trộm và gia đình gặp bao rắc rối. Êlia muốn chết, Giêrêmia chán nản, Giona miễn cưỡng, Naomi goá bụa, Gioan Tẩy Giả ít nữa cũng là người lập dị, Phêrô bốc đồng nóng nảy, Matta bối rối, Thiếu phụ Samaria đổ vỡ đến mấy đời chồng. Giakêu chẳng ai thích, Tôma nghi hoặc, Phaolô kém sức khoẻ, Timôtê nhút nhát.
Mười năm về trước, lúc tôi đã là quản xứ nhà thờ Chánh toà Syracuse, một ông trong Ban Hành Giáo bảo tôi, nhiều người đi nhà thờ này đều không muốn tham gia một cái gì cả. Có lẽ điều đó cũng dễ hiểu. Một ít thành viên thực sự đang sống bên trong làn ranh địa bàn giáo xứ; họ yêu mến cái kiến trúc rộng lớn lâu cả thế kỷ với trần nhà cao vút, với những cánh cửa sổ nhiều màu và những điệu nhạc tuyệt diệu; những giáo hữu này muốn có những buổi cử hành đẹp đẽ nhưng cũng muốn không ai biết đến.
Vậy mà thái độ tiêu cực ấy làm tôi phải bận tâm và lo lắng đang khi phương pháp mục vụ mang tính thần học cơ bản của tôi lại bao gồm cả việc dấn thân tối đa của các thành viên trong giáo xứ. Sự kháng cự tôi gặp phải xem ra song song với sự do dự của những con người trong Kinh Thánh vốn được Rick Warren nêu đích danh.
Tuy nhiên, tôi sung sướng để nói thêm rằng, hai năm giảng dạy và giáo dục về chủ đề này cùng với những lời mời gọi cá nhân hay nhóm tham dự vào nhiều hoạt động khác nhau đã dần dần thay đổi tình trạng đó.
Một nhóm Tự Nguyện Cuối Tuần quanh năm giờ đây không ngừng tăng lên hàng trăm người mới, họ đóng góp những quà tặng của mình cho việc xây dựng nhà thờ và làm cho bộ mặt giáo xứ tốt đẹp hơn. Con số đó thật là mờ nhạt so với hàng ngàn tình nguyện viên trong các giáo xứ rộng lớn hơn (như 7,000 tại Cộng Đoàn Saddleback), nhưng đối với nhà thờ Chánh toà này, nó cho thấy một chuyển dịch ấn tượng trong thái độ của người giáo dân (Ngày 31, STĐMĐ., tr. 308).
* Quản Lý Đầy Lòng Biết Ơn
Bảy ngày thuộc Mục Đích 4 đề cập đến những chiều kính khác nhau trong việc trở nên những tôi tớ của Thiên Chúa, thực hiện những công việc Người trao.
Trong giới Công giáo, một sự đột phá tương tự hay song song được gọi bằng những thuật ngữ như Phục Vụ, Hy Lễ, hay mới mẽ hơn, Những Người Quản Lý Đầy Lòng Biết Ơn Về Những Quà Tặng Của Thiên Chúa.
Ý niệm cuối cùng đó có nền tảng trong Kinh Thánh, phụng vụ và giáo huấn chính thức của Hội Thánh Công Giáo.
Quản Lý Đầy Lòng Biết Ơn bắt nguồn từ hai câu chuyện sáng tạo trong sách Sáng Thế - St 1, 28; 2, 15. Thiên Chúa tỏ cho nguyên tổ chúng ta thấy thế giới thiện hảo và tuyệt vời trước mắt họ, rồi ra lệnh cho họ “hãy sinh sôi nảy nở và làm chủ mặt đất”, đồng thời “hãy canh tác và chăm sóc nó”. Nói cách khác, hãy là những người chăm sóc có trách nhiệm về công trình tạo thành của Thiên Chúa.
Hai kinh nguyện phụng vụ nói rằng, “mọi sự tốt lành đều bởi Chúa mà ra” và rằng, “Chúa là nguồn mạch sự sống và thiện hảo” (Lời nguyện nhập lễ, Chúa Nhật 22 Thường Niên và Kinh Nguyện Thánh Thể IV).
Giáo huấn chính thức của Hội Thánh nhắc chúng ta rằng, trao lại cho Thiên Chúa một phần những của tốt lành đã lãnh nhận từ Đấng Tạo Thành là một nhiệm vụ và là một vinh dự, (Công Đồng Vaticanô II, Sắc Lệnh Tông Đồ Giáo Dân, số 10). Tương tự, ba thập niên sau, cuốn Giáo Lý Hội Thánh Công Giáo nhấn mạnh “Của cải trong trần gian được dành cho toàn thể nhân loại” (Số 2402).
Giáo huấn chính thức có nguồn gốc Kinh Thánh và phụng vụ này bao hàm ba phẩm tính nội tại để chăm sóc với lòng biết ơn thích hợp.
Đức Tin: Nhận biết rằng, mọi sự đều là quà tặng đến từ Thiên Chúa.
Lòng Biết Ơn: Ý thức về những quà tặng này dĩ nhiên sẽ gợi lên hoặc phải gợi lên nơi chúng ta một lòng biết ơn tự bên trong.
Rộng Mở Con Tim: Điều này giả định một sự sẵn sàng để chia sẻ một phần những gì chúng ta đã lãnh nhận - thời giờ, tài năng và của cải - để làm cho thế giới này tốt đẹp hơn và xây dựng Hội Thánh.
Thư mục vụ của các Giám Mục Hoa Kỳ, Phục Vụ, Đáp Trả Của Người Môn Đệ, tóm tắt những ý tưởng đó theo cách này.
Người môn đệ phục vụ nhận ra Thiên Chúa là nguồn mạch sự sống, Đấng trao ban tự do, nguồn mạch của tất cả những gì người môn đệ có, những gì họ là và sẽ là... Họ biết mình là những người lãnh nhận và bảo quản những quà tặng của Thiên Chúa. Họ biết ơn về những gì họ đã lãnh nhận và nóng lòng vun đắp những quà tặng phát xuất từ lòng yêu mến Thiên Chúa và yêu thương anh chị em (Đoạn 1).
Bản văn định nghĩa một người phục vụ là:
Người đón nhận những quà tặng của Thiên Chúa với lòng biết ơn, ấp ủ và trông nom chúng với tinh thần trách nhiệm, chia sẻ chúng cho người khác theo lẽ công bằng và lòng yêu mến, và trả lại cả vốn lẫn lời cho Thiên Chúa (Đoạn 7).
* Thời Giờ, Tài Năng và Tiền Bạc
Trong bảy ngày hoặc bảy chương này, Rick Warren cống hiến những hiểu biết sâu sắc phong phú cho những người lãnh đạo vốn ước ao khơi dậy tinh thần phục vụ Kitô giáo cho đoàn chiên mình. Các bài viết của ông hẳn cũng sẽ thúc đẩy các thành viên chia sẻ bao quà tặng của mình cho những người khác vốn có thể không phải là các tín hữu.
Những ai cổ võ tinh thần phục vụ và các mục tử Công giáo có khuynh hướng phân loại các quà tặng cần được chia sẻ này thành thời gian, tài năng và của cải.
Thời Giờ: Trong thế giới bận rộn hôm nay, thời giờ có lẽ là thứ quý giá nhất, quà tặng gay go nhất để chia sẻ. Chúng ta biết, thời gian dành cho chúng ta trên trần gian thì giới hạn, chóng qua và không biết trước.
Trong khu nội thành của chúng tôi, tại trường Công giáo các cấp K-6 với phần lớn sinh viên là người Mỹ da đen, không Công giáo, dưới mức nghèo đói, có đến 24 thầy cô cố vấn giàu kinh nghiệm dành mỗi tuần một giờ cho cùng một học viên suốt năm đó. Họ đến từ nhiều hoàn cảnh khác nhau, 6 tình nguyện viên của nhóm Oasis và bảy sinh viên của trường đại học Syracuse. Họ chia sẻ thời giờ của mình hầu mang đến cho các bạn trẻ nghèo một cơ hội tốt hơn trong cuộc sống và một tương lai sáng sủa hơn.
Tài Năng: Tài năng của chúng ta tượng trưng cho sự kết hợp của những quà tặng lãnh nhận từ lúc chào đời, được hình thành bởi nền giáo dục và được làm giàu thêm nhờ kinh nghiệm. Thật khó mà tin được khi biết rằng, nghệ sĩ nhạc jazz Dave Brubeck, ở tuổi 80 vẫn luyện tập, sáng tác và biểu diễn.
Của cải: Của cải chúng ta sở hữu có thể đến từ tiền lương, tiền hưu, tiền an sinh xã hội, làm thêm, tiền lãi, tiền trợ cấp, thừa kế, hay trúng số. Đối với của cải, Việc Quản Lý Với Lòng Biết Ơn luôn giữ lý tưởng này: Hãy trả lại cho Thiên Chúa với lòng biết ơn hoặc hãy chia sẻ của cải bạn đã lãnh nhận; hãy bớt đi một phần của cải để làm lễ dâng trong những lễ nghi thờ phượng; hãy sử dụng những chiếc phong bì của giáo xứ bạn; hãy lưu ý lý tưởng bắt nguồn từ Kinh Thánh về việc dâng 1/10 hoa lợi, 5% cho giáo xứ bạn và 5% cho những việc bác ái khác.
Nhiều giáo xứ hoặc hầu hết các giáo xứ Công giáo đều lên chương trình, tuần thì xin thời gian và tài năng, tuần thì xin đóng góp tiền bạc. Những kinh nghiệm đó gồm cả việc dạy đọc đúng, hát đúng, chia sẻ những chứng từ và văn chương cũng như đây là một cơ hội để ghi danh vào những dự án phục vụ đa dạng và cam kết hỗ trợ về mặt tài chánh.
* Một Hội Thánh Lộn Xộn
Ngày 35, Mục sư Rick Warren nói đến “Quyền Năng Thiên Chúa Trong Sự Yếu Đuối Của Bạn”. Bằng một kiểu nói hấp dẫn, ông mô tả sự mỏng dòn của con người và sự kiện tính mỏng dòn này tồn tại trong mỗi thành viên của gia đình Hội Thánh.
Người Công giáo ý thức rất rõ bản tính mỏng giòn, yếu đuối của các thành viên trong Hội Thánh. Việc chấp nhận tính loài người ấy thật không dễ, đặc biệt trong những năm gần đây với những vụ lạm dụng tình dục. Vậy mà, người Công giáo vẫn tiếp tục tin vào sự hiện diện của Thiên Chúa trong Hội Thánh mình.
Ở đây, việc nhận thức chiều kích lâu đời của lịch sử Hội Thánh thật hữu ích. Bao nhiêu gương lành gương sáng trong quá khứ cho thấy đó là một Hội Thánh vừa có một nhân tính, vừa có một thần tính.
Một sử gia người Anh, không phải Công giáo, đã từng thốt lên một nhận định nổi tiếng rằng, nếu một thể chế nhân loại nào đó trải nghiệm sự băng hoại bên trong hoặc áp lực bên ngoài lớn như thế thì thể chế đó đã tiêu vong từ lâu. Đối với ông, chính sự tồn tại của Hội Thánh Công Giáo kỳ thực là một bằng chứng của Đấng thần thiêng che chở nó.
Một linh mục sử gia đáng kính đã nói, cảm thức về niềm hy vọng lớn lao nhất của người cùng với niềm tin vào lời hứa của Chúa với Phêrô rằng, Người sẽ ở cùng Hội Thánh mọi ngày cho đến tận thế là tri thức của người về lịch sử Hội Thánh Công Giáo.
Nhiều năm trước đây, tôi lặp lại những lời nói và những ví dụ đó cho một nhóm linh mục vốn rất ưu tư, và ngay lập tức, tôi quan sát thấy nỗi lo lắng của họ lắng xuống một cách đáng kể, sự bình tâm đã đến với họ. Họ biết rõ rằng, Hội Thánh Công Giáo là một nhóm gồm những con người “lộn xộn” và theo một nghĩa nào đó, thật đáng tiếc. Nhưng họ cũng tin rằng, trong những cách thức mầu nhiệm, Chúa Thánh Thần đang hướng dẫn, chỉnh đốn và nâng đỡ Hội Thánh.
