MỘT QUAN ĐIỂM CÔNG GIÁO VỀ “SỐNG THEO ĐÚNG MỤC ĐÍCH”
Lm. Joseph M. Champlin - Dịch giả: Lm. Minh Anh
CHƯƠNG 4: NÊN GIỐNG ĐỨC KITÔ
Với văn phong ngắt đoạn khác thường viết cho ngày 24, Mục sư Rick Warren cung cấp một sự hỗ trợ mạnh mẽ nhưng không quá ngạc nhiên cho độc giả trong hành trình nên giống Đức Kitô của họ. Dĩ nhiên, đó là cuốn Kinh Thánh mà ông cho thấy còn hơn là một cuốn giáo thuyết. Ở một trong những đoạn hay nhất trong cuốn sách của mình, Rick Warren trình bày chi tiết sức mạnh của Lời Chúa.
Lời của Chúa sinh ra sự sống, kiến tạo đức tin, mang lại sự đổi mới, gây kinh hoàng cho Ma quỉ, làm những điều kỳ diệu, chữa lành những vết thương, xây dựng nhân cách, biến đổi hoàn cảnh, truyền đạt niềm vui, chiến thắng nghịch cảnh, đánh bại cám dỗ, trao ban hy vọng, giải thoát quyền lực, tẩy sạch tâm trí, làm cho mọi thứ hiện hữu, và bảo đảm tương lai của chúng ta mãi mãi! Chúng ta không thể sống mà không có Lời Chúa! Hãy đừng bao giờ coi thường điều đó. Bạn phải coi Lời Chúa là thiết yếu như của ăn cho cuộc sống của bạn.
Người Công giáo có thể và hầu hết sẽ nói “Phải, Phải, Phải” với những phát biểu đó. Nhưng họ cũng biết rằng, có những sự khác biệt quan trọng trong cách tiếp cận Kinh Thánh của ông và của người Công giáo.
Những Khác Biệt và Những Minh Định
* Kinh Thánh của Công Giáo và Kinh Thánh của Tin Lành
Suốt thế kỷ qua, gần như chính xác khi nói rằng, Kinh Thánh của Công giáo khác với Kinh Thánh của Tin lành. Kinh Thánh của Tin lành, sau những dè dặt của một vài học giả, nói chung, đã bỏ bảy sách Cựu Ước được gọi là những sách Không Thuộc Quy Điển hay các sách Thứ Quy Điển: Tôbia, Giuđita, Khôn Ngoan, Huấn Ca, Barúc, 1 và 2 Macabê và các phần của sách Đanien và Este.
Ngoài ra, Martin Luther đã bác bỏ những sách Tân Ước: Thư Giuđa, Thư gửi tín hữu Do Thái, Thư Giacôbê và sách Khải Huyền.
Tất cả những sách này đều có trong Kinh Thánh Công giáo và không nằm trong một số Kinh Thánh Tin lành nào đó.
Tuy nhiên, ngày nay, nhiều bộ Kinh Thánh và có lẽ hầu hết đã đưa vào những sách tranh luận đó.
Chẳng hạn, cuốn The Complete Parallel Bible được Oxford University Press ở New York xuất bản có lưu ý ngay ở đề bìa, “Gồm Cựu và Tân Ước các sách Không Thuộc Quy Điển / Thứ Quy Điển” cho các ấn bản New Revised Standard Version và Revised English Bible (về cơ bản là những bản dịch của Tin Lành), và New American Bible và cuốn New Jerusalem Bible (về cơ bản cả hai đều do các học giả Công giáo phát hành).
Tôi không chắc lập trường của Mục sư Warren về điểm này. Như chúng tôi đã nói trước đây, trong sách của mình, ông đã trích dẫn mười lăm bản dịch, kể cả New American Bible và New Jerusalem Bible.
Tuy nhiên, nhìn thoáng qua những chú thích của ông, tôi thấy ông có tham khảo các sách Martin Luther bác bỏ, nhưng không tham khảo bảy cuốn Không Thuộc Quy Điển hay các sách Thứ Quy Điển.
* Chỉ Riêng Kinh Thánh
Truyền thống Tin lành, kể cả các Hội Thánh Rao Giảng, tin rằng cụm từ “được viết xuống” ý nói Kinh Thánh tự nó, là mạc khải chính thức duy nhất của Lời Chúa. Tôi nghĩ rằng, Mục sư Rick Warren tin điều đó.
Tuy nhiên, đang khi kính trọng Kinh Thánh, coi Kinh Thánh là lời linh hứng của Thiên Chúa và sử dụng Kinh Thánh trong những lễ nghi thờ phượng, Hội Thánh Công giáo còn tin vào lời nói, truyền khẩu “được truyền lại” của Hội Thánh. Người Công giáo tin vào cả Kinh Thánh lẫn Thánh Truyền.
Sách Giáo Lý Hội Thánh Công Giáo tóm tắt giáo huấn đó trong những đoạn văn này:
Cùng một nguồn mạch...
80 Kinh Thánh và Thánh Truyền, như thế thì, liên kết và giao lưu mật thiết với nhau, vì cả hai, phát xuất từ một nguồn mạch duy nhất là Thiên Chúa, kết hợp trong một cách nào đó tạo nên một toàn bộ và hướng về cùng một mục đích. Cả hai đều làm cho mầu nhiệm Đức Kitô, Đấng đã hứa ở lại với môn đệ “luôn mãi cho đến tận thế” được hiện diện và sinh hoa trái trong Hội Thánh.
...hai cách lưu truyền khác biệt
81 Kinh Thánh là Lời Thiên Chúa được ghi chép lại dưới sự linh hứng của Chúa Thánh Thần. Và Thánh Truyền chứa đựng Lời Thiên Chúa mà Chúa Kitô và Chúa Thánh Thần đã uỷ thác cho các tông đồ, và lưu truyền toàn vẹn cho những người kế nhiệm các ngài, để nhờ Thánh Thần chân lý soi sáng, họ trung thành gìn giữ, trình bày và phổ biến qua lời rao giảng.
82 Do đó, Hội Thánh, được uỷ thác nhiệm vụ lưu truyền và giải thích Mạc Khải, không chỉ nhờ Kinh Thánh mà cách xác thực tất cả những điều Mạc Khải, chính vì thế, cả Kinh Thánh lẫn Thánh Truyền đều phải được đón nhận và tôn kính bằng một tâm tình yêu mến và kính trọng như nhau.
97 Kinh Thánh và Thánh Truyền hợp thành một kho tàng thánh thiêng duy nhất của Lời Thiên Chúa, trong đó, Hội Thánh lữ hành chiêm ngắm Thiên Chúa là nguồn mạch mọi sự phong phú của mình như trong một tấm gương.
100 Nhiệm vụ giải nghĩa cách chân chính Lời Thiên Chúa đã được uỷ thác cho riêng Huấn Quyền, tức là cho Đức Giáo Hoàng và cho các Giám mục hiệp thông với người.
Xác Nhận và Phong Phú Hoá
Cổ Võ Các Mối Quan Hệ
Khi phát huy và cổ võ các mối tương quan với Đức Kitô và với những người khác, chúng ta cần nhớ ba điểm: tự bản chất chúng ta là đơn độc và nhìn nhận sự đơn độc; vì sự yếu đuối của con người, chúng ta không thể hoàn toàn tránh khỏi cảm giác cô đơn; tình yêu trao ban bắc cầu qua khoảng trống mà sự đơn độc của mỗi người tạo ra và xoa dịu nỗi đau do sự cô đơn gây ra.
Tự chính bản chất, chúng ta lẻ loi, những cá nhân riêng biệt tách rời khỏi những người khác. Không ai khác có AND, có những dấu vân tay của chúng ta, hoặc có lẽ, có số An Sinh Xã Hội như chúng ta. Sự lẻ loi đó tự nó cho thấy bằng nhiều cách.
Những Quyết Định: Trong khi nhiều nhân tố có thể tác động lên suy nghĩ, phán đoán của chúng ta và do đó, tác động lên quá trình đưa ra quyết định của chúng ta. Vậy mà, chỉ chúng ta mới có thể quyết định chọn lựa cuối cùng - có hay không, làm hay không làm điều này điều kia.
Những Cám Dỗ: Flip Wilson, cách đây đã lâu, trên một chương trình truyền hình với câu nói nổi tiếng, “Ma quỷ bắt tôi làm điều đó”. Một lần nữa, biết bao ảnh hưởng có thể làm suy yếu hay giảm thiểu sức mạnh ý chí của chúng ta để chống lại các cám dỗ và vì thế, giảm khinh trách nhiệm của chúng ta đối với một vài việc phải làm hoặc không làm. Vậy mà, rốt cuộc chỉ chúng ta mới có thể chọn lựa đầu hàng hay vượt qua cám dỗ.
Sự chết: Thật đáng ước ao khi có ai đó bên cạnh chăm sóc chúng ta, chạm đến hay thậm chí ôm lấy chúng ta khi chúng ta chết. Dù gì đi nữa, thì từ đây đến vĩnh cữu, chỉ một mình chúng ta phải đi qua cánh cửa đó. Chỉ cá nhân mỗi người mới có thể trải nghiệm cái chết của chính mình.
Thiên Chúa: Mẹ của Cha Henri Nouwen đã sống một cuộc đời lành thánh. Ấy thế mà, người phụ nữ đạo đức quả cảm này đã nói với con trai bà rằng, bà sợ đối mặt với Thiên Chúa chí thánh và tỏ cho Người thấy tội lỗi của mình. Sự miễn cưỡng như thế sẽ gây ngạc nhiên cho những ai vốn biết bà Nouwen là một phụ nữ rất thánh thiện. Tuy nhiên, càng gần ánh sáng, sự tối tăm của chúng ta càng bớt tối hơn; tương tự, càng gần Thiên Chúa, thân phận thụ tạo của chúng càng sáng tỏ hơn, bản tính nuông chiều tội lỗi sẽ lộ ra. Với cái nhìn trong suốt đó, người phụ nữ này biết, bà phải một mình đối diện với Thiên Chúa.
Những Thất Vọng và Đau Khổ: Khi những nỗi thất vọng lớn lao hay sự ra đi của những người thân trong gia đình xảy ra trong đời, chúng ta thường dựa vào sự hiện diện của ít nữa vài người để nâng đỡ chúng ta. Những hàng người đông đảo tại các nhà tang trong những giờ thăm viếng và một số đáng kể thư từ phân ưu là những minh hoạ rõ ràng cho sự kiện đó. Nhưng như thời gian cứ trôi đi, cuộc sống cũng trôi đi và người đau khổ, kẻ thất vọng sẽ bị để lại mà đương đầu một mình.
Tuy nhiên, xét về mặt thiêng liêng, người Công giáo không bao giờ hoàn toàn cô đơn. Họ có thể tìm thấy sự nâng đỡ qua niềm tin vào Thiên Thần Bản Mệnh, Thiên Chúa Ba Ngôi, mối liên kết với các chi thể khác trong Hội Thánh với tư cách là Thân Thể Mầu Nhiệm của Đức Kitô và Dân Thiên Chúa.
Do sự yếu đuối của con người, chúng ta không thể hoàn toàn tránh khỏi cô đơn. Cô đơn, tuy nhiên, là một cảm giác, một cảm xúc, và tự bản chất là nhấp nhô tựa sóng, tăng rồi giảm, lên rồi xuống, đến rồi đi.
Hình ảnh một con tàu đi qua một vài vùng nước dày đặc làm tung toé một chuỗi sóng lớn có thể làm sáng tỏ biểu thị đó. Cuối cùng, khi những con sóng tràn vào bờ, những tay bơi kinh nghiệm biết cách lặn qua chúng. Họ có thể cảm nhận tiếng vỗ mạnh mẽ của con sóng vừa hụt chân họ; vậy mà họ nhận ra rằng, nước sẽ sớm rút xuống cho họ trồi lên bề mặt và đón lấy không khí.
Tuy nhiên, những tay bơi thiếu kinh nghiệm, không giỏi lặn qua những đợt sóng cũng không hiểu rằng cơn sóng sẽ rút xuống rất nhanh và nó có thể quật lại một cách điên cuồng khiến họ vô vọng để trồi lên mặt nước. Những nỗ lực cuống cuồng của họ chỉ làm cho mọi thứ trở nên tồi tệ hơn, thậm chí đôi khi dẫn đến những hậu quả thảm hoạ.
Ý thức bản chất của những cảm giác tựa hồ con sóng, kể cả sự cô đơn và tiếc xót cùng với những mất mát riêng tư sâu sắc, có thể giúp chúng ta. Vậy thì tốt hơn, chúng ta có thể biết chắc rằng, cuối cùng, xúc cảm sẽ lắng xuống để chúng ta hít thở trở lại và đơn giản, cứ để cho đợt sóng đó phủ tràn chúng ta.
Bởi chính bản chất của mình, chúng ta không thể không lẻ loi; bởi tình trạng con người yếu đuối, chúng ta cũng không tránh được cô đơn. Nhưng chính tình yêu sẽ liên kết chúng ta với những người khác; chính tình yêu sẽ lấp đầy chỗ hổng vốn tồn tại nơi các mối quan hệ; và chính tình yêu cũng có thể giảm thiểu những cơ hội và cường độ của sự cô đơn.
Tình yêu không tuân theo một định nghĩa nào, nhưng khi cho rằng, tình yêu tự bản chất đòi hỏi trao ban chính mình lại có được sức đẩy của nó. Đối nghịch với tình yêu sẽ là quy về mình.
Mỗi ngày trao tặng chúng ta một chuỗi các cơ hội để chúng ta đáp lại hoặc là bằng việc cho đi hoặc là tìm kiếm chính mình. Chẳng hạn, một ai đó đang phải nặng lòng những ước mong đến với chúng ta để tâm sự điều đó. Bằng cách cho đi, chúng ta có thể dành ngay một ít thời gian quý báu để lắng nghe họ; hoặc, vì chỉ biết có mình, chúng ta khước từ trò chuyện vì chương trình bận rộn của mình.
Đức Giáo Hoàng Gioan Phao-lô II thường nói, trái tim con người sẽ không bao giờ bằng lòng trừ phi nó biết trao ban.
Tuy nhiên, nên biết rằng, có những hoàn cảnh mà tình yêu đích thực có thể đòi hỏi một ai đó để cho những người khác yêu thương hay phục vụ mình. Điều đó thường xảy ra khi người ta bị ốm nặng hoặc tàn tật.
* Những Trùng Hợp Ngẫu Nhiên Tích Cực
Điệp khúc Thánh Vịnh Đáp Ca trong Thánh lễ cầu xin Thiên Chúa “tỏ cho chúng con thấy lòng nhân hậu Chúa, để chúng con được ơn cứu sống”. Nói cách khác, hãy giúp chúng con nhận ra sự hiện diện của Chúa trong những sự kiện thường ngày của cuộc sống chúng con.
Chúng ta thấy điều này được thể hiện trong câu chuyện thú vị về Elia, một ngôn sứ đang lo lắng bồn chồn (1V 19, 1-15). Thiên Chúa bảo ông đi ra ngoài chiếc hang trên sườn núi và “Chúa sẽ đi ngang qua”. Rồi sau đó, có một cơn gió mạnh, một trận động đất và lửa. Nhưng Người không ở trong một hiện tượng nào trong số này. Tuy nhiên, cuối cùng Thiên Chúa nói với tiên tri qua tiếng gió nhẹ hiu hiu.
Cách đây vài năm, cuốn tiểu thuyết Lời Tuyên Sấm Thiên Giới (The Celestine Prophesy) của Jame Redfield đã đạt tới danh mục sách bán chạy nhất. Từ đầu, khi những nhân vật bắt đầu tìm kiếm sự hiểu biết, họ nhận ra những trùng hợp ngẫu nhiên trong đời mình, những sự kiện xảy ra không đơn thuần bởi may mắn thuần túy nhưng còn “được dẫn dắt bởi một sức mạnh vô hình nào đó”, những trải nghiệm vốn đem lại ý nghĩa của mầu nhiệm, phấn khích và sự sống (tr. 6-7).
Chúng ta có thể diễn tả nó theo cách này: Những trùng hợp ngẫu nhiên tích cực trong cuộc sống có thể dẫn chúng ta đến sự siêu việt, đến việc ý thức sự hiện diện của Thiên Chúa trong các sự kiện xảy ra hằng ngày.
Trong Đệ Nhị Thế Chiến, một bác sĩ đã có gia đình mất tích trong cuộc chiến dành lại các Đảo Thái Bình Dương. Vợ anh ta đã bắt đầu làm tuần cửu nhật kính thánh Têrêxa Hài Đồng Giêsu, Bông Hoa Nhỏ; thánh nữ đã hứa khi còn ở thế gian rằng, một khi ở trên trời, chị sẽ ban những cánh hoa hồng như là dấu hiệu Thiên Chúa đáp trả lời cầu xin.
Người vợ của vị bác sĩ này sống trong một xóm phần lớn là người Do thái. Làm tuần cửu nhật được vài ngày, một người hàng xóm gõ cửa mang đến cho cô một món quà. Người bạn Do thái của cô không biết gì về tuần cửu nhật, về thánh nữ Bông Hoa Nhỏ hay về những cánh hoa hồng. Nhưng cô bạn này đã tặng cho người vợ của vị bác sĩ mười hai cánh hoa hồng màu đỏ.
Ngay sau đó, người ta báo tin chồng cô bình an. Về cuối đời, cô thấy trong những cánh hoa hồng đó dấu chỉ sự hiện diện đầy yêu thương và đặc biệt của Thiên Chúa.
* Hãy Đọc Kinh Thánh và Thuộc Lòng Các Câu Kinh Thánh
Mục sư Rick Warren nói rằng, nếu đọc Kinh Thánh chỉ mười lăm phút mỗi ngày, chúng ta sẽ đọc hết trọn bộ một lần trong một năm. Ông cũng liệt kê một số ích lợi về việc thuộc lòng các câu Kinh Thánh. Việc thực hành đó sẽ “giúp bạn chống lại cám dỗ, chọn cho mình những quyết định khôn ngoan, làm giảm ức chế, đem lại tự tin, đưa ra những lời khuyên tốt lành và chia sẻ niềm tin cho những anh chị em khác” (STĐMĐ., tr. 242).
Một cách nào đó, những nhận xét của ông song hành với huấn dụ trong truyền thống Công giáo.
Khi Hội Thánh giới thiệu Sách Bài Đọc mới của mình để dùng trong các lễ nghi phụng vụ, thì nảy ra một nhu cầu cho những người đọc sách thánh được huấn luyện để công bố các bài đọc tiếng bản xứ. Một nhà giáo dục, một chuyên gia phụng vụ và là một thần học gia đạo đức nào đó đã phát hành một danh sách gồm 25 đề nghị cho tiến trình chuẩn bị dành cho những người đọc sách thánh này. Ba trong số những đề nghị đó giống hệt nhau: đọc Kinh Thánh mỗi ngày.
Cha Henri J.M. Nouwen, khi còn sống từng là một tác giả và là nhà diễn thuyết về tu đức rất nổi tiếng, đã từng mô tả kiểu mẫu kinh nguyện của riêng người. Trước khi về hưu, người thường đọc những các bài đọc Kinh Thánh cho Thánh lễ của ngày kế tiếp (Sách Bài Đọc cung cấp những bài đọc riêng biệt cho cả ngày Chúa Nhật và các ngày trong tuần). Từ những đoạn văn đó, Cha Nouwen thường chọn một từ, một câu hay một hình ảnh đánh động mình. Khi sắp chìm vào giấc ngủ hay mỗi khi thức giấc, người sẽ nhớ lại từ ngữ đó, câu đó hay hình ảnh đó. Bằng cách ấy, Lời Chúa trở nên một loại biểu tượng linh thánh, một nơi trú ẩn thánh thiện và an toàn cho người khi, theo lời người nói, người có thể bị cám dỗ chạy theo ngẫu tượng. Ngày hôm sau, trong suốt giờ nguyện ngắm thường lệ của mình, Cha Nouwen thường trở lại với phần trích Kinh Thánh đó như là khởi điểm cho việc suy niệm của mình.
Trong cuốn Slow Down, một cuốn sách nhỏ gồm một trăm bài suy niệm năm phút mỗi ngày để giải toả căng thẳng vốn được phác thảo trong phần phụ lục, và cuốn Take Five, cuốn sách kèm theo nó, mỗi bài suy niệm gồm một cụm từ hay một câu lấy từ Kinh Thánh sẽ được người đọc ghi vào tâm trí suốt cả ngày.
* Mắt Hướng Về Đức Giêsu
Theo thư gởi tín hữu Do thái, trở nên giống Chúa Kitô nghĩa là “mắt hướng về Đức Giêsu là Đấng khai mở và kiện toàn lòng tin” (Dt 12,1).
* Cố Giám mục Joseph O’Keefe, nguyên Giám mục địa phận Syracuse và là người New York, đã lấy câu đó làm khẩu hiệu Giám mục của mình: Respice ad Jesum “Hãy hướng mắt bạn vào Chúa Giêsu”.
* Cha Kevin Murphy, một Linh mục trong địa phận chúng tôi, hết sức đau đớn và cuối cùng, qua đời vì bệnh ung thư khi mới ba mươi ba tuổi. Cạnh giường bệnh của ngài, người đặt một tượng thánh giá lớn và lấy việc nhìn lên Đức Giêsu trên Thánh giá mang lại cho người sức mạnh, sự cảm thông và nguồn an ủi.
* Đức Giáo Hoàng Gioan XXIII cũng tìm được nơi Đức Kitô trên Thánh giá một nguồn cảm hứng liên lỉ. Trước khi đi ngủ, người quỳ trước tượng Thánh giá treo trên tường; thức giấc ban đêm, người nhìn thấy Thánh giá tức khắc; Thánh giá là hình ảnh đầu tiên trước mắt khi người thức dậy. Người nói, Thánh giá là dấu hiệu đầu tiên của tình yêu Thiên Chúa dành cho chúng ta.
* Những Cám Dỗ
Đức Kitô nên giống chúng ta mọi đàng chỉ trừ tội lỗi. Người bị cám dỗ lúc khởi đầu sứ vụ và cuối cùng, trong vườn Giếtsêmani. Rõ ràng, Người đã đánh bại, vượt qua và chống lại các cám dỗ này một cách thành công.
Mẫu gương đó sẽ giúp chúng ta hiểu được sự khác biệt quan trọng giữa tội lỗi và cám dỗ. Tội lỗi xảy ra khi chúng ta bất tuân mệnh lệnh của Chúa trong lòng cách tự do và hiểu biết. Cám dỗ, dù mạnh mẽ và dữ dội đến đâu, cũng không phải là tội trừ phi chúng ta đầu hàng nó.
Một vài nhà lãnh đạo trong quá khứ đã bỏ qua việc phân biệt giữa tội lỗi và cám dỗ cũng như giữa tội trọng (như giết người và ngoại tình) và tội nhẹ (như thiếu kiên nhẫn nhỏ nhặt hay những lời nói thiếu suy nghĩ). Việc không nhận thức được những khác biệt đó sẽ dẫn đến sự tàn phá trong đời sống thiêng liêng của chúng ta.
Nhiều người hôm nay đang chiến đấu với những nghiện ngập, dẫy đầy các cám dỗ lạm dụng những thứ như rượu, ma tuý, tình dục và đồ ăn.
Để vượt qua những thói nghiện ngập như thế, người ta phải chống lại việc chối bỏ tình trạng ngiện ngập và thừa nhận một vấn đề tồn tại. Sau đó, những bước tiếp theo nếu được tuân thủ một cách trung thành có thể dẫn đến việc kiểm soát tình trạng nghiện ngập và làm chủ cách lành mạnh cuộc sống của mình.
* Nghiện ngập không phải là lỗi của bạn. Vì thế, bạn đừng tự trừng phạt vì có lỗi hay buộc tội chính mình rằng, bạn có lỗi.
* Nghiện ngập sẽ không bao giờ cao chạy bay xa. Bạn có thể trở thành một con nghiện đang phục hồi, nhưng không bao giờ là một người nghiện được bình phục.
* Sử dụng những phương tiện có sẵn (như một chương trình 12 bước) có thể giúp bạn kiểm soát được tình trạng nghiện ngập và mang lại cho cuộc sống của bạn một trật tự an bình.
* Hãy tuân thủ những cảnh báo DỪNG LẠI này: hãy biết rằng quá đói, quá giận, quá cô đơn hay quá mệt mỏi làm cho bạn dễ bị sức hút của cơn nghiện tấn công.
* Nếu không có một sức mạnh cao hơn chính bạn, là Thiên Chúa, bạn không thể điều khiển hay kiểm soát được cơn nghiện.
Nên giống Đức Kitô cũng có nghĩa là cậy dựa vào Chúa Giêsu để Người hướng dẫn chúng ta, trợ giúp chúng ta, và nâng chúng ta dậy khi chúng ta vấp ngã.
