John J. Pilch (Thế Giới Văn Hóa Thời Đức Giêsu - Pt Tv. Nhật lược dịch)

CHÚA NHẬT XXXIII THƯỜNG NIÊN

Luca 21:5-19

Để đọc đoạn phúc âm này trong sự nhạy cảm và lưu tâm đến nền văn hóa Địa Trung Hải, người tín hữu cần phải nhớ một vài điều.

Trước hết, nhiều học giả đồng ý rằng Luca viết Phúc Âm khoảng năm 80 hay 85. Khi ấy Đức Giêsu đã chết, đã sống lại, và đã lên trời. Thành phố và Đền Giêrusalem cũng đã bị tiêu hủy. Sách Công Vụ ghi nhận những khó khăn mà các tín hữu phải trải qua sau khi Đức Giêsu từ trần. Như thế những biến cố mà Đức Giêsu “tiên báo” trong bài Phúc Âm hôm nay thì đã xảy ra cho các độc giả đầu tiên của Luca. Đưa những lời ấy vào miệng Đức Giêsu là cách Luca nâng cao tiếng tăm của Đức Giêsu như một người biết được ý định của Thiên Chúa và biết được những gì sắp đến, có lẽ ngay cả tương lai – điều đó khiến người sống ở Địa Trung Hải thế kỷ thứ nhất phải kinh ngạc.

Thứ hai, trong suốt Phúc Âm, Luca trình bày Đức Giêsu như một “ngôn sứ đầy uy thế trong lời nói và việc làm” (Lc 24:19), đặc biệt là một ngôn sứ chữa lành, thường rao giảng việc sám hối và dẫn đưa những ai mà đời sống của họ mất ý nghĩa được trở về với mục đích thích hợp và đời sống có hướng đi. Căn bản, một ngôn sứ là phát ngôn viên cho Thiên Chúa, ngôn sứ là người thánh thiện hay được tách biệt, và là người tích cực chống với tội lỗi. Ngôn sứ thường công bố thánh ý của Thiên Chúa ở đây và ngay bây giờ; thông điệp có định hướng hiện tại. “Hãy sám hối!”

Thứ ba, văn hóa Địa Trung Hải thì cơ bản và chủ yếu hướng đến hiện tại. Họ cầu nguyện, “Xin ban cho chúng con hôm nay lương thực hàng ngày,” không như người Hoa Kỳ cầu xin cho một tháng hay một năm đồ dự trữ để sống còn. Ngay cả khi có người chấp nhận một cách dịch khác đi: “Xin ban cho chúng con hôm nay lương thực của ngày mai,” thì viễn ảnh của nông dân vẫn chỉ là hiện tại rộng lớn chứ không còn gì hơn.

Trong bài phúc âm hôm nay, Đức Giêsu của Luca xác nhận: “Thật vậy, tôi nói với các ông, thế hệ này [người sống cùng thời với tác vụ của Người] sẽ không qua đi cho đến khi mọi sự xảy ra” (c. 32). Nhưng thế hệ đó và nhiều thế hệ đã qua đi, và tất cả mọi sự vẫn chưa xảy ra.

Thứ tư, trong thế giới Địa Trung Hải, chỉ có Thiên Chúa mới biết được tương lai xa và quá khứ xa. Các ngôn sứ chỉ biết tương lai xa nếu Thiên Chúa tiết lộ điều ấy cho họ. Cách duy nhất để biết được một ngôn sứ thực hay giả là khi lời tiên báo của họ được ứng nghiệm (Thứ Luật 18:21).

Việc Luca trình bày Đức Giêsu tiên đoán sự sụp đổ của thành và Đền Thờ Giêrusalem cùng với sự bách hại các môn đệ của Người thì được gia tăng bởi sự kiện là những điều này đã xảy ra và tiếp tục xảy ra. Vì những biến cố này đã thành sự thật, Đức Giêsu được coi là đáng tin trong những tiên đoán khác, nhất là về việc “ngự đến của Con Người” (c. 27 và tiếp theo).

“NHỮNG TIÊN ĐOÁN”

Đức Giêsu (khoảng năm 30) tiên đoán cuộc nổi loạn của người Giuđa chống với La Mã (66-70). Các trận động đất (c. 11) có liên quan đến sự hiển linh của Đức Chúa (xem Egiêkien 3:12-13), và đói kém là một hình thức thông thường của sự trừng phạt của Thiên Chúa (Egiêkien 36:29-30).

Nhưng trước khi cuộc nổi loạn này xảy ra (c. 12), các môn đệ của Đức Giêsu đã bị bắt giữ cách hung bạo (Công Vụ 4:3; 5:18) và sẽ bị bắt bớ (x. Cv 8:3) cầm tù (Cv 5:19; 8:3) và cả trong hội đường (Cv 9:2; 26:11). Các môn đệ của Người sẽ phải đối diện với các vua (Cv 21:1; 25:13) và quan tổng trấn (Cv 23:24, 26) vì danh Đức Giêsu (x. Luca 6:22; 9:48; Cv 4:7, 10, 17-18).

Trong Công Vụ Tông Đồ, đoạn tiếp theo với Phúc Âm, Luca đưa ra thêm các minh họa cho nhiều tiên đoán của Đức Giêsu. Cả hai sách này phải được đọc với nhau như một cuốn.

NHỮNG HIỂU BIẾT VỀ VĂN HÓA

Cộng thêm với định hướng hiện tại rõ rệt của các tổ tiên chúng ta trong Đức Tin, hai đặc tính văn hóa khác đáng lưu ý: sự bách hại của gia đình (c. 16) và sự lừa gạt (c. 8).

Sự bách hại của gia đình. Trong sự hỗn loạn được khuấy động bởi người Giuđa nổi lên chống với La Mã, các môn đệ của Đức Giêsu là người đầu tiên được thúc giục hãy “ghét bỏ gia đình” (Luca 14:26-27), hãy để họ lại đằng sau (Luca 18:29), và hãy gia nhập gia đình mới, rộng lớn của Đức Giêsu (Luca 14:26-27) và bây giờ lại bị bách hại bởi những người từ chối liên hệ máu. Chính Đức Giêsu bị trao nộp bởi một người trong nhóm Mười Hai (Luca 22:3), là nhóm họ hàng giả tưởng của Người, cho tất cả các mục đích, gia đình của Người (8:21).

Lừa gạt. Vì lời tiên báo phải được ứng nghiệm để được coi là đích thực, những ai lắng nghe các ngôn sứ thì thật khó cho họ biết ai là người đáng tin và ai đang dối gạt (x. Giêr 23:9-40; 28:1-17). Nhiều người không sống lâu đủ để chứng kiến sự ứng nghiệm của lời ngôn sứ. Vì lý do này Đức Giêsu cảnh giác các môn đệ đừng để bị lừa gạt (c. 8) bởi những người sẽ nói tiên tri trong danh của Người! Đừng theo chúng!

Nhận xét sau cùng là điều quen thuộc khiến độc giả Hoa Kỳ thấy khó khăn: “Có kiên trì, anh em mới giữ được mạng sống mình” (c. 19). Hãy nhẫn nại. Hãy hy sinh. Hãy đau khổ. Hãy bền lòng. Tín hữu có trách nhiệm còn muốn thi hành nhiều hơn thế nữa! Còn gì khác họ có thể làm trong những lúc khó khăn?