Những điều khó khăn nhất để thi hành là những điều chưa bao giờ được thi hành trước đây. Nếu điều gì đó đã được thi hành từ trước, hầu như bạn có cả một kho tàng kiến thức về cách tốt nhất để thi hành công việc ấy. Bạn có thể học hỏi từ những sai lầm của người khác và được lợi ích từ những kinh nghiệm của họ. Nó khó hơn để thi hành điều gì đó mà chưa từng được thực hiện từ trước bởi vì bạn không có sự hướng dẫn, sự nghiên cứu, không có bản đồ, và không có chuyên gia chỉ cho bạn con đường hay hướng bạn đi cho đúng.
Trong thế giới các công ty chúng ta nói về ý tưởng này với những câu như “đói khát cách thực hành tốt nhất” và “quyết tâm cải tiến liên tục.” Đây không phải là các ý niệm thương mãi tân tiến. Kitô Hữu từng thi hành các ý niệm này trong gần hai ngàn năm.
Hãy lấy một thí dụ về học giả Kinh Thánh thế kỷ hai mươi mốt. Họ không khởi sự từ bản nháp, với một tờ giấy trắng và cuốn Kinh Thánh. Các học giả Kinh Thánh ngày nay đứng trên vai của các vĩ nhân đi trước. Họ bắt đầu bằng cách nghiên cứu các khám phá của những học giả Kinh Thánh vĩ đại trong lịch sử.
Trong hình thức căn bản nhất, hãy nghĩ điều đó theo cách này: học giả A nghiên cứu Lời Chúa trong năm mươi năm và được coi là học giả có ảnh hưởng nhất trong thời đại của họ. Học giả B sinh vào khoảng ba mươi năm trước khi học giả A từ trần, và ông bắt đầu nghiên cứu Kinh Thánh ở trình độ kiến thức vào năm học giả A chết. Học giả B có phải khởi sự ở ngay khi học giả A bắt đầu nghiên cứu năm mươi năm trước đó không? Tôi chắc chắn là không. Tôi nghĩ là ông sẽ đứng trên vai học giả A và tất cả các học giả Kinh Thánh giỏi nhất trong quá khứ, như thế ông có thể học hỏi tất cả những gì có thể một cách mau chóng để có thể giúp cộng đồng Kitô Hữu tiến bộ hơn nữa trong sự hiểu biết chung về sự kỳ tài của Lời Chúa.
Đó là đói khát cách thực hành tốt nhất và quyết tâm cải tiến liên tục, và Kitô Hữu từng thực hành các ý niệm này hàng trăm năm trước khi chúng được nhắc đến trong bối cảnh thương mãi.
Chúng ta có những thách đố trước mặt không? Có, những thách đố thật lớn. Có phải đó là những thách đố mới chưa từng được vượt qua trước đây không? Không. Các Kitô Hữu tiên khởi, tổ tiên từ xưa của chúng ta, đã đối phó với những hoàn cảnh rất tương tự, nhưng các tình huống họ đối diện thì tệ hơn những gì chúng ta đối diện ngày nay. Các Kitô Hữu tiên khởi là các vĩ nhân trong ý nghĩa này, và chúng ta sẽ đứng trên vai họ để học hỏi từ họ bởi nhen nhúm sự đói khát cách thực hành tốt nhất và quyết tâm cải tiến liên tục. Những điều họ học hỏi được sẽ giúp chúng ta phản ứng với các thách đố đối diện với Kitô Giáo và xã hội ngày nay tốt hơn trước.
Nó đã từng được thực hiện trước đây, và các bạn thân mến, đó là một điều mỹ miều khác, bởi vì khi biến đổi văn hóa của các đấng và thay đổi thế giới, các Kitô Hữu tiên khởi đã để lại cho chúng ta một bản thiết kế. Chúng ta sẽ dùng bản thiết kế đó để làm lại.
Bây giờ tôi nghe ai đó nói rằng, “Nhưng văn hóa ngày nay thì quá mạnh bạo, do đó công việc trước mặt chúng ta thì vô cùng khó khăn hơn các Kitô Hữu thời tiên khởi.” Có lẽ thế. Tôi thường muốn mở lòng đón nhận ý tưởng rằng tôi có thể sai. Tôi thấy điều đó tốt lành, bởi vì nó giúp tôi trưởng thành, học hỏi, và phát triển các mối tương quan vững mạnh với các bạn Kitô Hữu cũng như ngoài Kitô Giáo.
Nó dễ hơn hay khó hơn cho chúng ta biến đổi nền văn hóa này và thay đổi thế giới so với Kitô Hữu tiên khởi? Tôi nghĩ dễ hơn. Tôi nghe có người hỏi tại sao, và điều đó tốt; sự tò mò như trẻ con là một điều xinh đẹp. Tôi tin là nếu chúng ta có thể tập trung cùng sự tin tưởng và quyết tâm như các Kitô Hữu tiên khởi, nó sẽ dễ dàng hơn. Tại sao? Ba lý do:
Vậy, chúng ta khởi sự từ đâu? Chúng ta bắt đầu tìm hiểu chiến thuật đã giúp Kitô Hữu tiên khởi thành công cách phi thường. Bây giờ, điều quan trọng là nhận biết rằng dường như các Kitô Hữu tiên khởi không tổ chức các cuộc họp hoạch định chiến thuật. Chúa Thánh Thần hoạt động cách mạnh mẽ ở giữa họ. Có phải điều đó có nghĩa chúng ta không nên hình thành một chiến thuật thực sự được suy nghĩ kỹ? Không. Có phải nó có nghĩa Chúa Thánh Thần sẽ không hoạt động mạnh mẽ bên trong và qua chúng ta không? Không.
Nhìn lại, chiến thuật của Kitô Hữu tiên khởi dường như rất đơn giản. Những quyết định thay đổi thế cờ thường như vậy. Để cắt ngang qua sự phức tạp và thói quan liêu và được thông qua rộng rãi, những quyết định thay đổi thế cờ cần phải rất đơn giản. Các chiến thuật phức tạp thì không thể có được sự tán thành rộng rãi và được đám đông thông qua. Vẻ đẹp của Giây Lát Thánh Thiện là nó đơn giản thật kinh ngạc.
Chiến thuật của Kitô Hữu tiên khởi là gì? Họ sống khác biệt, họ làm việc khác biệt, và họ yêu thương khác biệt hơn mọi người chung quanh. Thật quan trọng để biết rằng điều này hầu như xảy ra cách tự nhiên. Có lẽ các Kitô Hữu tiên khởi đã không cố ý tạo ra động lực này, nhưng bởi sống, làm việc, và yêu thương cách khác biệt, họ tự tách biệt theo các phương cách rất mạnh mẽ và thu hút.
Sức mạnh của sự tương phản là một trong những bạn thân nhất của Kitô Giáo thời tiên khởi. Văn hóa thế kỷ thứ nhất thì tàn bạo. Ngoài giới thượng lưu nắm mọi quyền hành, dân chúng bị đối xử như các đồ vật mà mục đích chính là để phục vụ nhu cầu của Đế Quốc La Mã, bất cứ gì có thể. Nền văn hóa lạnh lùng, thô lỗ, hung bạo và rất phi nhân này thực sự đã tạo ra cơ hội tuyệt hảo để Kitô Giáo được sáng chói và nổi bật bởi sự tương phản.
Trái với nền văn hóa tàn bạo của thế kỷ thứ nhất, Kitô Giáo và Kitô Hữu tiên khởi thì thân mật, lôi cuốn, tử tế, và độ lượng, và nền văn hóa Kitô Giáo tiên khởi thì đậm nét cá nhân. Nói tóm: Kitô Giáo thì hấp dẫn. Kitô Hữu tiên khởi gợi sự tò mò của dân chúng thời bấy giờ với sự vị tha giữa một nền văn hóa mà dường như ai ai cũng chỉ nghĩ đến tư lợi. Kitô Hữu sẵn sàng quên đi tư lợi để giúp đỡ ngay cả người lạ và nô lệ, điều đó khó hiểu và hấp dẫn. Kitô Hữu tiên khởi đã kích thích thời đại của họ với tình thương. Họ coi trọng huấn lệnh của Chúa Giêsu rằng các môn đệ của Người sẽ được biết đến bởi tình thương dành cho nhau và cho tha nhân.
Thế kỷ thứ nhất còn bị thống trị bởi một hệ thống phân cấp chặt chẽ, nó tạo ra sự bất công to lớn, trong khi trong các cộng đồng Kitô Hữu tiên khởi mọi phần tử đều được bình đẳng. Ngay cả nô lệ thấp kém nhất cũng có phẩm giá và địa vị ngang bằng với phần tử giầu có nhất trong cộng đồng Kitô Giáo. Và khi các cộng đồng này xa rời với sự hợp nhất và bình đẳng này, T. Phaolô đã mau chóng nhắc nhở họ (xem 1 Côrintô 11:18-22).
Sự dơ bẩn thời bấy giờ làm cho bệnh tật thành phổ thông và ngay cả sự truyền nhiễm sơ sài nhất cũng có thể nguy hiểm đến tính mạng. Điều này thường dẫn đến việc tiêu hủy cả gia đình. Nhiều người bị bệnh và không thể làm việc thì chỉ có chết. Nếu người chu cấp cho gia đình từ trần và có con trai trong tuổi làm việc, các con này có thể cung cấp mức độ tối thiểu cho gia đình. Nhưng thường các người vợ và con gái buộc phải bán mình làm điếm chỉ để sống còn.
Thuộc về cộng đồng Kitô Hữu, trong nhiều phương cách đó là hình thức đầu tiên ngoài gia đình của một hệ thống xã hội. Các cộng đồng Kitô Hữu chăm sóc người đau yếu, giúp họ bình phục và chu cấp cho gia đình họ cho đến khi người bị bệnh bình phục và có thể đi làm. Ngược lại, những ai được ích lợi từ tình thương và sự giúp đỡ ngoại lệ này thì sẽ trao đi tình thương tương tự cho những người có nhu cầu.
Những Giây Lát Thánh Thiện từng là một phần của đời sống Kitô Hữu ngay từ lúc ban đầu.
Ý tưởng thuộc về một cộng đồng mà nó săn sóc lẫn nhau thì cũng rất hấp dẫn so với sự lo âu thường xuyên của bất cứ ai tự chu cấp cho bản thân. Sự giúp đỡ xã hội hỗ tương này thì hấp dẫn cách ngạc nhiên những người ở các thế kỷ đầu tiên của Kitô Giáo. Nó rơi vào loại mà ngày nay chúng ta sẽ gọi là “không thể nào là sự thật.” Nhưng nó có thật và thực tế cho mọi người nam nữ và trẻ em, bất kể địa vị xã hội hay tình trạng tài chánh trong một cộng đồng rộng lớn này.
Nhưng không phải tất cả đều tích cực. Khi trở nên Kitô Hữu, người La Mã và những người khác thuộc thế kỷ thứ nhất tự đưa mình vào sự ác cảm của xã hội, thù địch với hàng xóm, và có thể bị bách hại.
Cũng có thể là một sai lầm khi quá đáng tinh thần hóa sự thành công của Kitô Giáo trong hình thức ban đầu, trong vài trăm năm đầu. Trong khi Kitô Giáo tiên khởi thực sự bám sâu vào đời sống, sự chết, sự phục sinh, và những giảng dạy của Chúa Giêsu Kitô, sự thành công của nó thì vượt xa hơn những giảng dạy tinh thần độc đáo của Đức Giêsu. Hãy nhớ rằng Kitô Hữu tiên khởi không có Kinh Thánh và không có nhà thờ – nhưng họ có nhau.
Điều quan trọng chúng ta cần sáng tỏ là Kitô Hữu tiên khởi đã rõ ràng phân biệt họ với nền văn hóa ưu thế của thời đại. Kitô Hữu ngày nay hòa nhập, và điều đó cần thay đổi nếu chúng ta sẽ thiết lập một căn tính mới, năng động và tích cực giữa một nền văn hóa chủ động thù nghịch với Kitô Giáo.
Làm thế nào chúng ta thi hành điều đó? Bởi hứng khởi mọi người và mọi môi trường chúng ta chạm đến với những Giây Lát Thánh Thiện. Đó là lúc Kitô Hữu làm thế giới kinh ngạc với sự quảng đại, kiên nhẫn, can đảm, chu đáo, và quên mình chăm sóc người yếu đuối, người nghèo, và người bị lãng quên.
Đã đến lúc thức dậy. Chúng ta rất thường mộng du qua đời sống mỗi người, nhưng là Kitô Hữu dường như chúng ta chìm vào giấc ngủ một cách tập thể. Đã đến lúc chúng ta phải thức dậy. Kẻ thù thì không ở ngoài cổng. Kẻ thù đã ở bên trong cổng.
Kitô Giáo đang bị tấn công bởi chủ nghĩa thế tục và không khoan dung, và nhiều lực lượng khác muốn thấy Kitô Giáo bị xóa sạch khỏi mặt đất. Nhưng ngay khi ở giữa những cuộc tấn công có tổ chức và được hoàn thành nhắm vào đức tin Kitô Giáo, vẫn có một số khía cạnh của Kitô Giáo không thể chạm đến được.
Trong những khía cạnh không thể chạm đến của đức tin, tôi thích nhất là ý tưởng thâm trầm đơn giản này: Không có gì hấp dẫn hơn sự thánh thiện. Khi ai đó thực sự sống lời giảng dạy của Chúa Giêsu Kitô, nó thu hút mọi người thiện tâm một cách kinh ngạc.
Vào năm 1950, một nữ tu người Albani bước vào nguyện đường và cầu nguyện với Thiên Chúa rằng, “Lậy Chúa, thế giới này dường như hơi hỗn độn – con có thể giúp thế nào?” Tên của chị là Agnes và chị cảm thấy Chúa kêu gọi chị hãy hoạt động cho người nghèo. Chị không đi xuống nhà phát chẩn trong vùng. Chị đi vào các khu xóm dơ bẩn và đầy rác rưởi nhất ở Calcutta, Ấn Độ. Hàng ngày chị làm việc với những người bị bỏ rơi, người bần cùng, nạn nhân HIV, và chăm sóc họ như thể chính họ là Đức Giêsu. Trong hai mươi năm kế tiếp, chị được cả thế giới chú ý. Hầu hết người ta biết đến chị Agnes là Mẹ Têrêsa. Chị được yêu quý, thán phục, và được sự hỗ trợ của đàn ông, đàn bà, và trẻ em của mọi tôn giáo, và bởi cả những người vô tôn giáo. Tại sao? Làm thế nào? Nó đơn giản, thực sự như vậy. Không có gì hấp dẫn hơn sự thánh thiện. Khi ai đó thực sự sống những giảng dạy của Chúa Giêsu Kitô trong một kiểu cách dưới tiêu chuẩn, họ chiếm được sự chú ý của mọi người mọi lứa tuổi, bởi vì Giây Lát Thánh Thiện thì hấp dẫn toàn thể.
Giây Lát Thánh Thiện là câu trả lời cho mọi vấn đề của thế giới. Có bao nhiêu nam nữ đã bỏ lại cả cuộc đời sau lưng để phục vụ người bần cùng nhất, từng Giây Lát Thánh Thiện một, bởi vì tấm gương của Mẹ Têrêsa? Sự thánh thiện thì có thể cho bạn, và những Giây Lát Thánh Thiện thì cực kỳ dễ lây lan. Chúng thay đổi đời sống của người ta, và chúng thay đổi cả thế giới. Có thể nói những Giây Lát Thánh Thiện thay đổi hướng đi của lịch sử con người.
Thế giới có cần thay đổi không? Chắc chắn cần. Thế giới cần điều gì? Nó cần hàng triệu Giây Lát Thánh Thiện. Bạn sẽ đóng góp bao nhiêu?
Các Kitô Hữu tiên khởi đã thay đổi thế giới. Chúng ta đã nói về cách họ thi hành và thách đố họ đương đầu. Nhưng có một điều tôi muốn đặc biệt lưu ý trước khi chúng ta đi tiếp. Các Kitô Hữu tiên khởi có điều gì đó mà những người thời ấy cần và muốn. Khi ai đó trở nên một Kitô Hữu trong những năm đầu tiên, họ trở nên phần tử của một cộng đồng năng động mà nó cung cấp các ích lợi tinh thần cũng như vật chất và sự bảo vệ.
Các Kitô Hữu tiên khởi đã xác định lại đời sống của họ bằng cách để những giảng dạy của Chúa Giêsu ảnh hưởng đến các điều tiên quyết của họ. Điều này đã được thể hiện trong các phương cách có thật và thực tế. Họ trở nên tử tế, quảng đại, dễ mến, lưu tâm, và kiên nhẫn. Nhưng họ đã cùng nhau thi hành, như các cộng đồng. Do đó, cả cá nhân cũng như cộng đồng, họ sống cuộc đời mình trong một phương cách rất hấp dẫn. Là một nhóm, các Kitô Hữu tiên khởi đã trình bày một thay thế triệt để cho người cùng thời, là những người bị kẹt trong một hệ thống mà nó đối xử với mọi người như thú vật, ngoại trừ giới thượng lưu, thay vì là những con người có giá trị.
Bây giờ chúng ta hãy nhìn đến cũng động lực đó sẽ diễn ra trong thời đại và nơi chốn của chúng ta như thế nào.